„Ik kom bij de kasteelheer en de vuilnisman”

Vorig jaar veegde hij zeker duizend schoorstenen. Ronnie van de Wetering (42) beklimt vele daken, maar maakt ook vanaf de begane grond de pijpen schoon. Vanwege de hoge gasprijzen nemen mensen hun ongebruikte kachels opnieuw in bedrijf. „Ik kom soms bij klanten die hun kachel tien jaar lang niet hadden gestookt.”

Zelf woont hij aan een zandpad in het buitengebied van Putten. In zijn woonkamer gooit Van de Wetering nog een blok hout op het vuur. „In ons vorige huis hadden we ook een houtkachel; hier heb ik die pas vorig jaar weer in gebruik genomen.” Hij stuitte direct op een probleem dat sinds afgelopen voorjaar ongekende proporties heeft aangenomen. „Er is bijna niet aan brandhout te komen. De prijzen zijn ontzaglijk hoog, honderden euro’s per kuub. Ik ken bedrijven die importeren uit Zuid-Frankrijk en Letland. Als je ziet welke transportkosten dat met zich meebrengt, is het in feite belachelijk.”

Voordat hij als schoorsteenveger begon, werkte de inwoner van Putten een jaar of vijftien als zzp’er in de agrarische sector. Een paar dagen bij een kippenboer, bij anderen kalfjes voeren of roosters schuren. In loondienst was hij voordien eveneens actief bij boeren, maar de drang naar vrijheid bracht hem ertoe voor zichzelf te beginnen.

Acht jaar geleden nam het werk enigszins af. „Niet dramatisch, maar de gevolgen van de crisis waren wel merkbaar. De kippenboer stopte ermee en soms was ik in de winter een paar dagen thuis.”

Een schoorsteenveger in zijn kennissenkring bracht hem op het idee een nieuw beroep te kiezen. „Hij was in de winter erg druk, maar had zomers minder te doen. Dat ving hij op door in de zomer op een vrachtwagen te rijden. Bij mij was het precies andersom.” Van de Wetering volgde een cursus, schafte de nodige materialen aan en ging aan de slag. „Reclame maken hoefde niet. Ik heb dat tot op de dag van vandaag niet nodig. De mensen komen vanzelf. Ik heb contacten met kachelbedrijven in Putten en Harderwijk die, als mensen een schoorsteenveger zoeken, onder meer mijn kaartje geven.”

Waarom moet een schoorsteen geveegd en wanneer?

„Door teer- en roetaanslag ontstaat creosoot, dat zich hecht aan de wand van de pijp of de gemetselde schoorsteen. Als dat te veel wordt, kan het in het ergste geval brand veroorzaken. Bij huizen met rieten daken is vegen verplicht voor de brandverzekering.

Regelmatig vegen is nodig. In de regel is één keer per jaar voldoende. Dat zou in de zomer kunnen, maar in de praktijk beginnen veel mensen vaak pas in de herfst- en wintermaanden te bellen. Zo had ik in het vierde kwartaal van 2020 net zoveel omzet als het hele jaar daarvoor. Als iemand heel veel stookt, kan het nodig zijn om twee keer per jaar te vegen. Dat kun je beoordelen aan de hand van de hoeveelheid roet die vrijkomt bij het vegen.”

Hoe gaat u te werk?

„Vegen doe ik met elastische stokken van ongeveer een meter, die je kunt koppelen. Daarmee kun je wel tientallen meters overbruggen. Met een accuboor laat je de borstel ronddraaien. Daarom kan vegen in veel gevallen ook van onderaf. Roet en aanslag worden tijdens het werk opgezogen.”

Dus de schoorsteenveger hoeft helemaal het dak niet op?

„Dat is niet zo. In de praktijk klim ik nog vaak. Er zijn kachels waarbij het niet mogelijk is met de stokken van onderaf in de pijp te komen. Bij nieuwe klanten ga ik de eerste keer altijd het dak op om te zien hoe de situatie is. Meestal lukt dat aardig, alleen bij vorst zitten de pannen vast en gaat het niet. Ook bij nieuwbouwwoningen wordt het gaandeweg moeilijker. Daken worden steeds steiler en pannen kun je vaak niet verschuiven, omdat ze zijn vastgezet.

Vorig jaar moest onze dochter van 5 in de klas vertellen wat haar vader voor werk doet. Ik heb toen een ouder een filmpje laten maken, waarop ik naar boven klom. Want dat hoort bij het beeld dat bestaat van de schoorsteenveger. Vroeger moest het altijd; toen liet de schoorsteenveger met een touw een kogel door de schoorsteen zakken.”

Zijn er weersomstandigheden die u ervan weerhouden het dak op te gaan?

„Nauwelijks. Alleen vorst maakt het onmogelijk. En met regen probeer ik zo veel mogelijk van onderaf te vegen. Maar als het nodig is, ga ik klimmen.”

Is het een zwaar beroep?

„Ja, je gaat van adres naar adres met je stofzuiger van circa 20 kilo. Steeds maar een halfuurtje, maar met reistijd en voorbereidingen erbij werk je soms wel negen of tien uur achtereen. Aan het eind van week voel ik het wel. Maar daar staat tegenover dat je overal komt en allerlei mensen spreekt.”

DIe ontmoetingen, zijn die het leukst aan dit werk?

„Voor mij wel, naast de vrijheid die ik heb. Ik kom in allerlei huizen, van groot tot klein. Bij de burgemeester, de kasteelheer en de vuilnisman. Van vakantiechalet tot villa. Dat maakt het echt leuk.

Ook sta ik na acht jaar nog steeds verbaasd over de vele verschillen in kachels en huizen.”

Wat merkt u van de energiecrisis?

„De vraag neemt alsmaar toe, maar dat is al langer het geval. Mijn vaste klantenkring is steeds verder gegroeid. Mijn rayon ligt grofweg tussen Harderwijk en Amersfoort. Daarbuiten neem ik meestal geen werk meer aan. Sommige mensen zijn ongeduldig en ik merk verder dat kachelbezitters die eigenlijk helemaal niet willen stoken, dat nu toch gaan doen. Verder is de houtmarkt overstuur. Brandhout is alleen tegen hoge prijzen verkrijgbaar of helemaal niet te koop. Houthandels leveren alleen nog aan vaste klanten en vaak minder dan er gevraagd wordt.”

Er is veel te doen over kachels. Fijnstofuitstoot, stank en ruzies tussen buren. Hoe kijkt u daarnaar?

„Stankoverlast ontstaat vooral door verkeerd stoken. Gebruik droog en schoon hout, dan valt het wel mee. Zolang een kachel mooi brandt, is er weinig aan de hand. Natuurlijk zijn er rommelaars die vaak ook zelf vegen, maar 95 procent van de mensen doet het prima. Een groot verschil is waar je woont; in het buitengebied of een drukke woonwijk. Overlast heeft natuurlijk ook te maken met onderlinge verdraagzaamheid.

Over het fijnstofprobleem maak ik me niet zo druk. Misschien dat er ooit een verbod komt op het stoken van houtkachels. Dat zal, gezien de vele andere milieuproblemen en de uitstoot van de industrie, nog lang duren.”

beeld: Renate Bleijenberg-van Leeuwen

Auteur