Peti van Maldegem: diacones voor migranten

Ze voelt zich vaak een mix van sociaal hulpverlener, detective, historicus en advocaat. Onder de migranten die ze ondersteunt, staat ze bekend als ”mevrouw Peti” of ”khale Peti”, voor Peti van Maldegem een eretitel. „Ik vind het mooi dat ik voor deze mensen iets kan doen.”

Naast de woonkamertafel hangt een groot beeldscherm waarop Peti van Maldegem de inhoud van haar laptop vergroot kan weergeven. Een dataoverzicht toont een lange rij dossiers, geordend op de namen van asielzoekers voor wie ze zich inzet. Met tal van migranten zat ze aan deze zelfde tafel. Om gesprekken te voeren en op basis daarvan dossiers aan te vullen, te verduidelijken of te corrigeren.

Het waren medeleden van de gereformeerde gemeente in Apeldoorn die haar in 2009 in aanraking brachten met vluchtelingen. Op persoonlijke titel hielden ze zich bezig met evangelisatie en dienstbetoon onder asielzoekers. „Ze vroegen mij of ik taalles zou willen geven. Dat ben ik gaan doen, met hulp van anderen. Ik ben een mensenmens, dus ik vond het geweldig leuk.”

Doceren was voor de oud-docente geschiedenis geen onbekende bezigheid. Nieuw waren de complexe omstandigheden van haar pupillen. „Aan het eind van een les bleef een 18-jarige Afghaanse jongen, Janagha, op zijn stoel zitten. „Hij moet terug naar Griekenland”, zei een vriend. Of ik wat voor hem kon doen. Ik ben met hem meegegaan naar het asielzoekerscentrum en maakte daar voor het eerst een slechtnieuwsgesprek mee. Die jongen was analfabeet en had alle papieren die hij van instanties en advocaten had gekregen weggegooid. Hij kreeg drie mogelijkheden voorgelegd: terug naar Afghanistan, terug naar Griekenland (zijn eerste verblijfplaats in Europa), of de illegaliteit in. Na dat gesprek bracht ik hem naar zijn kamer. Daar ging hij op een stoel zitten en kwam er een traan. Eén traan.”

Die traan raakte het moederhart van de Apeldoornse. Na overleg met echtgenoot Ries besloot ze de Afghaanse jongen in het gezin op te nemen. „Ries zat er niet direct op te wachten, maar wilde geen nee zeggen. Die jongen was naar mijn overtuiging op onze weg geplaatst. Een Amsterdamse advocaat was bereid zich voor hem in te zetten, uiteindelijk met succes. Anderhalf jaar is Janagha bij ons in huis geweest.”

Dat verblijf was ook voor haarzelf tot zegen. „Door vragen over geloof en wetenschap was ik afgedwaald van God. Hij heeft deze jongen gebruikt om mij weer op de weg terug te krijgen. Het was voor mij een volkomen nieuwe situatie, met veel vragen omgeven. Dat bracht me in gebed. Bovendien hoorde ik indrukwekkende verhalen van moslims die tot bekering waren gekomen: een goed tegenwicht voor de omgang met liberaal denkende Nederlandse christenen. Heel verdrietig vind ik dat Janagha zich heeft ontwikkeld tot een agnost.”

Bijbelstudie

Dankzij de Afghaanse huisgenoot kreeg het Apeldoornse gezin steeds meer migranten over de vloer. „Soms hadden we hier tien Afghanen aan tafel, die druk met elkaar zaten te praten in hun eigen taal. Ik ben van mezelf heel goedgelovig, dus alles wat ze vertelden nam ik voor waar aan. Gaandeweg ontdekte ik dat de vluchtverhalen vaak leugens bevatten. Ik heb altijd geadviseerd de waarheid te vertellen, omdat God dat van ons vraagt. De waarheid maakt vrij. De Immigratie- en Naturalisatiedienst komt er trouwens toch vaak achter als er wordt gelogen.”

Eind 2012 bracht ze het werk onder in stichting AZIZ, genoemd naar een Afghaanse jongen die via een studievisum asiel zocht en aan wie de jonge organisatie financiële hulp bood. Doelstelling van de stichting is de ondersteuning van uitgeprocedeerde asielzoekers. „Eerst betaalden we alles zelf, maar dat begon een beetje uit de hand te lopen. Ries, een taalliefhebber, bedacht dat AZIZ een mooie afkorting is van Asielzoekers Zichtbaar In Zorgen.”

Nadat ze zich aanvankelijk alleen met praktisch werk bezighield, zoals taallessen, hulp bij het aanvragen van documenten en het zoeken van woonruimte, ging Peti zich na verloop van tijd meer richten op de assistentie bij het verkrijgen van een asielvergunning. Door ontbrekende gegevens boven tafel te halen, onjuistheden te corrigeren en relevante aanvullende informatie toe te voegen.

„Dat werk groeide vanzelf. Ik doe het gratis en steek er heel veel tijd in. Meer dan eens vertellen vluchtelingen tegen mij voor het eerst het echte verhaal. Ik zet het in de computer, zo mogelijk aangevuld met ondersteunende documenten en beeldmateriaal. Allerlei lijntjes in mijn leven komen in dit werk samen. Ik hou van mensen, als historicus ben ik gewend aan bronnenonderzoek en ik heb interesse voor politiek. Onder de zegen van God leidt mijn inzet meestal tot zogeheten inwilligingen.”

Vanuit het verlangen buitenlandse jongeren innerlijke vrijheid te geven, zette ze haar woning ook open voor Bijbelstudie. „Eerst onder leiding van Arie Maasland, destijds voorganger van de ICF-gemeente in Apeldoorn, later door Cees Rentier van stichting Evangelie & Moslims. Een kenner van de Arabische wereld uit onze gemeente nam het stokje over en gaf het later door aan Raymond Warnaar, directeur van NET Foundation en lid van het leiderschapsteam van de ICF. Ik heb op deze avonden de taak van Martha.”

Soort tante

Het is voor moslimmannen niet eenvoudig om zich door een vrouw te laten helpen. Toch ervaart de Apeldoornse weinig weerstand. „Omdat ik veel ouder ben dan zij. En ze weten intussen dat ik het echt uit ideële overwegingen doe, niet om er onderhands wat mee te verdienen, zoals ze in het begin dachten. Ze beschouwen mij als een soort tante: ”khale Peti”. Veel van die jongens zijn op zoek naar een Nederlands meisje, maar onze dochter lieten ze met rust. Haar vriendinnen werden wel door hen benaderd. Ik probeerde hen ook op de jeugdvereniging van onze gemeente te krijgen, maar dat riep nogal wat weerstand bij ouders op. Ze waren welkom als broeders in de kerk, maar minder als potentiële schoonzoons.”

Lees het hele interview met Peti van Maldegem in Terdege (nr. 26, 15 september 2021).

beeld: Tineke van der Eems