Anekdotes van veertig jaar Terdege

Tentdienst in Afrika

Pasen 2001 was ik voor Terdege in Eritrea. De zondag bracht ik door op het kamp van de Nederlandse mariniers, waar in een tent een dienst gehouden werd. In het woestijnachtige gebied kwamen veel mini-tornado’s voor. Er kon zomaar een ‘slurf’ uit de grond opstijgen en een paar honderd meter verderop weer verdwijnen. Dat gebeurde ook tijdens de dienst. De slurf vloog over het terrein en raakte de hoogste Nederlandse militair die daar net liep in z’n rug, waarop de man tollend de tent in rolde, opstond, zich excuseerde en wegliep. De voorganger verblikte of verbloosde niet tijdens het incident en vervolgde zijn dienst.

Sandor van Leeuwen, docent geschiedenis en Nederlands; redacteur bij EMG in de periode 1999-2003.

Kraamtranen

De mooiste momenten van interviews zijn die waarop je van hart tot hart met elkaar spreekt. Zo ook die keer in het Zeeuwse. Het laatste interview vóór mijn zwangerschapsverlof was, heel passend, met een kraamverzorgster. Ze woonde in Sint-Annaland en vertelde over haar werk in de jaren 50. De tijd van rauwe eieren voor de kraamvrouw en armoede in de gezinnen. In haar fotoboek wees ze op haar prachtige uniform met de stijf gestreken kraag. „Je zag er best leuk uut éh”, klonk het in onvervalst Zeeuws. En met een glinstering in haar ogen: „Daar heb ik mien man aan te danken dienk ik.” Precies twee dagen nadat ik het artikel had ingeleverd, verwelkomden we onze tweede zoon. In de kraamtijd viel er een kaartje op de mat. Er zat zoveel liefde en handwerk in de kaart uit Sint-Annaland. Ineens waren er de kraamtranen. Wat een warm gebaar, nadat onze levens even kruisten voor een interview. De kaart bewaar ik, een dierbare herinnering.

Freelancer Henrieke Hoogendijk, schrijft sinds 2012 artikelen voor Terdege

Verfsloffen

Mijn nieuwe baan bij Terdege bracht in 1984 ook een verhuizing met zich mee. Van Gorinchem naar Apeldoorn. Het bezoeken van mensen, uitwerken van interviews en schrijven van reportages combineerde ik met het opknappen van de nieuwe woning. Het was een intensieve toestand, die om gestaag overschakelen vroeg. Wat niet altijd even goed lukte. Dat merkte ik tijdens een interview met ds. L. Blok. Ik had een nette, blauwe broek aangetrokken en meende daarmee correct gekleed te zijn voor deze gelegenheid. Pas in de studeerkamer van de voorganger bezag ik mijn schoeisel. Onder het blauw prijkten oude verfsloffen, besmeurd met latex.

Huib de Vries, redacteur van 1984 tot heden

1000-delig servies

In 1986 begon ik bij Terdege als secretaresse. Na een aantal jaren bedachten we onze bestelservice: we boden allerlei producten aan die abonnees met korting konden bestellen. We begonnen met borduurpakketten, onder andere een eigen ontwerp van het Onze Vader. Cd’s, dvd’s, friteuses, (rug)tassen, woondecoraties en serviezen volgden. De verzending van serviezen was geen onverdeeld succes. Een aantal abonnees kreeg een 1000-delig servies… De verzending van stapels dekbedovertrekken verliep een stuk ongecompliceerder.

Rika Beunk, in 1986 begonnen als secretaresse, nu organisator bij RD Evenementen

(Niet) te laat

Anekdotes genoeg. Maar welke kies je? De reis in alle vroegte van Elspeet naar Den Haag samen met gasthoofdredacteur Sophia Stoffer? Er stond die dag een interview met de voorzitter van de Tweede Kamer, Arib, op de planning. Het zou ons niet gebeuren dat we te laat waren. Dat waren we ook niet. Alleen kwam Arib niet opdagen… Enkele dagen daarna nam ze gelukkig wel alle tijd voor ons.

Gisette van Dalen, chef-redacteur, sinds 1998 werkzaam bij EMG

Van klant naar patiënt

Heel lang geleden kwam ik eens bij een mevrouw aan de deur om te kijken of zij een abonnement op Terdege wilde nemen. Nadat ik haar had uitgelegd wat de aanbieding was, viel ze ineens achterover op gangvloer. Ik hielp haar naar de bank in de woonkamer en toen ze aangaf dat het wel weer ging, ben ik maar vertrokken. Ik heb haar na die tijd niet meer gesproken, maar dit voorval ben ik nooit vergeten.

Arend Karssen begon in 1992 als abonneewerver bij Terdege, werkte daarna als marketeer bij EMG en is inmiddels gepensioneerd.

Flauw van de diarolletjes

Op Prinsjesdag 1984 was ik al vroeg op pad, anders kwam je Den Haag niet meer in. Tegen tweeën stond ik in de mensenmassa te wachten bij Paleis Noordeinde. Niet zozeer op de Gouden Koets, maar tot de fotograaf klaar was. Die zou mij de diarolletjes geven, ik zou ze naar Amsterdam brengen (waar een bedrijf zat dat ze in een uur ontwikkeld had, een unicum toen), en vervolgens naar de lithograaf in Soesterberg, waar ik uitzocht van welke dia’s litho’s (soort platen) gemaakt moesten worden. Het had haast: Terdege zou die volgende dinsdag verschijnen.

Helaas viel ik in de menigte bijna flauw. Ik kon nog net vragen of men ruimte wilde maken, zodat ik even op een paaltje kon zitten. Een poosje met het hoofd naar beneden, en vervolgens toch maar de rit Den Haag-Amsterdam-Soesterberg-Apeldoorn gewaagd. Het kwam goed.

Agnes Lemstra, van 1983 tot 1996 werkzaam als redacteur bij Terdege.

De lucht in

Terdege kan niet zonder onze gewaardeerde adverteerders. In 2006 hebben we daarom een actie bedacht waarbij we lezers vroegen om te stemmen op de mooiste, aansprekendste advertentie. Er werd massaal op gereageerd. Als winnaars kwamen uit de bus: Van Manen Wonen uit Barneveld, het Openluchtmuseum in Arnhem en Pom Pom Kleding. De drukker, BDU uit Barneveld, stelde een luchtballon ter beschikking. Zo zijn we met onze adverteerders de lucht in gegaan.

Media-adviseur Bart van Dam begon in 2000 bij Terdege.

Vier natte echtparen

Vier echtparen (onder wie ondergetekende en zijn vrouw) leverde klas 3E van lichting 1983 van pedagogische academie De Driestar op. Ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan van De Driestar in september 2019 bracht Terdege de koppels samen. Tijdens de fotosessie in de tuin van een van de stellen goot het van de regen. Maar fotograaf Marc Heeman liet zich niet uit het veld slaan. Hij stelde lampen op, arrangeerde bloemen en drukte de cameraknop in. Stralende foto’s! Alleen wie heel goed kijkt, ziet natte kleding.

Freelance-journalist Riekelt Pasterkamp, van 1987 tot 2009 werkzaam bij EMG.

Plant gered

Werken bij Terdege is soms best meeslepend. Tenminste, soms word je als redacteur zelf meegesleept door het onderwerp waarover je schrijft. Zo kocht ik acuut katoenen brood- en groentezakken nadat ik me vorig jaar in zero waste leven had verdiept. En terwijl ik nooit zo veel met groen in huis had, begon ik na een artikel over kamerplanten de ene na de andere plant in huis te halen. Een bezoekje aan een plantenasiel in Zaltbommel maakte dat ik ineens overal plantjes ontdekte die eigenlijk gered zouden moeten worden. (Op de Terdegeredactie bijvoorbeeld :-) )

Redacteur Annemieke Fieret, sinds 2006 werkzaam bij EMG.

Familie Zwijn

Tijdens coronatijd hadden we één keer in de maand bij Terdege een bijzonder uitstapje: Terdege Live. Van tevoren ontvingen we een hele papierwinkel. Allerlei formulieren moestren we invullen, want in verband met de avondklok mocht je alleen met een geldige reden de weg op. Gecontroleerd zijn we nooit. Wel troffen we een keer een hele familie midden op de rijbaan aan: moeder zwijn met veel kleintjes. We crosten precies tussen de biggen door. Voordat we goed en wel beseften wat er gebeurde, konden we veilig onze weg vervolgen.

Communicatiemedewerker Erica Schulenburg, sinds 2000 werkzaam bij EMG.

Grote schrik

Na heel wat brainstormsessies waren we erover uit: zó moest de nieuwe Terdege eruit gaan zien. We waren hier al maanden mee bezig en konden dan ook niet wachten om het jubileumnummer eindelijk vorm te geven. De foto’s en teksten druppelden binnen. Zo begonnen we met de opmaak van nummer 1, hét jubileumnummer. Maar toen we tijdens het knippen en plakken van artikelen een halfuurtje weggeweest waren voor een vergadering, zagen we tot onze grote schrik dat de hele opmaak was verdwenen. Alleen de tekst stond er nog. Van van de vormgeving was niks meer terug te zien. Dat zorgde wel voor wat Terdege-stress. We zijn snel aan de slag gegaan om alles opnieuw vorm te geven. En dat is gelukt, want in deze Terdege is ook vormgeving te zien, en gelukkig niet alleen maar tekst.

Vormgevers Marthe Kok, sinds 2021 werkzaam bij Terdege, Jendy Pieterse, sinds 2023 werkzaam bij Terdege.

Lood in de schoenen

De hele week was ik al erg druk geweest met allerlei fotoshoots. Op een dag had ik er zelfs vier. Tussen de derde (laat in de middag) en de vierde shoot (in de avonduren) kwam ik bijna langs ons huis. Kon ik daar mooi even een hapje eten pakken. Ondertussen legde ik ook snel mijn camera aan de oplader. Daarna vertrok ik naar Veenendaal om de kinderen van ds. en mevrouw Labee op de foto zetten.

Een uur later parkeerde ik voor de deur, pakte −gewoontegetrouw− mijn cameratas om het toestel alvast in te stellen. Tot mijn grote ontsteltenis was de tas leeg, de camera lag nog thuis aan de oplader. Er zat maar één ding op: met lood in mijn schoenen liep ik naar de pastorie.

De familie reageerde erg begripvol: „O, wat erg, dan heb je de hele rit voor niets gemaakt”. Een week later reed ik weer naar Veenendaal en hadden we alsnog een fijne shoot. Zoiets moet blijkbaar één keer in het leven van een fotograaf gebeuren…

Renate Bleijenberg, fotografeert sinds 2017 voor Terdege.

Filiaal in Oostenrijk

Voor wie het ontgaan was: in de loop van veertig memorabele jaren kreeg Terdege er ook nog eens een filiaal in Oostenrijk bij. Jawel. Daar, in het verre Karinthië, worden –vaak al voordat het daglicht boven de bergen begint te dagen – volop teksten getikt, zinnen geschrapt en beelden geüpload.

Deze dependance is tegelijk het thuis van Jenthe, die nummer na nummer vertelt over het reilen en zeilen van een emigrantengezin mét gastenhuis. Lezers kunnen daar dus gewoon aanwippen en dat doen ze dan ook in groten getale. Samen proberen de vakantiegangers te ontrafelen wat er nu wel en wat er niet waar is van die avonturen van Jenthe. Ze komen er niet uit.

Ondertussen zijn sommigen op hun hoede. „Mijn zus zei: Kijk maar uit, straks schrijft ze over jou!” Anderen blijken juist gefascineerd. „Volgens mijn schoondochter moeten we nog wel even wat uithalen voordat we vertrekken, dan komen we in de Terdege.”

Een gast die op het punt staat naar Karinthië af te reizen, belt in paniek op: „Ik heb bij u gereserveerd, maar nu vertel ik aan de buurvrouw dat we naar Jenthe gaan en zij zegt: „Die bestaat helemaal niet!” Hoe zit dat en wat moeten we nou?”

Toch blijven ze komen, die gasten. Zo kan het gebeuren dat er op zomerse zondagen niet-ritmische klanken uit de ramen klinken, waarop een buitenstaander informeert waarom al die gasten „steeds hetzelfde nummer” zingen. Zo kan het ook gebeuren dat de gastvrouw bij het kampvuur per ongeluk met Jenthe wordt aangesproken. Terwijl die toch echt niet bestaat. Of wel dan?

En er is nog die kwestie met Jenthes man Maarten, die zich altijd haast zeggen dat hij in het echt heus niet zo’n sukkel is als in die verhalen, hoor. Wat hij zich trouwens wel afvraagt: Als niemand ooit weet wat er wel of niet waar is in de afleveringen van Jenthe, kan hij de meditaties in Terdege dan nog wel serieus nemen... Maar dat mag hij niet hardop zegen van zijn vrouw. Want we zijn hier wel in een dependance van Terdege. En dat is toch maar mooi al 40 jaar het beste blad van Nederland. O nee, van de wereld.

Jeannette Wilbrink (alias Jenthe), van 1992-2016 in dienst van de EMG, sindsdien werkzaam als redacteur op afstand.

Beeld: Renate Bleijenberg

Dit artikel staat in het jubileumnummer van 3 oktober.