Schoon zonder shampoo

Shampoo is niet meer zo ”in”. Op sociale media winnen alternatieve haarwasmethodes aan populariteit. Haar en hoofdhuid worden steeds vaker gereinigd met zelfgemaakte mengsels van natuurlijke ingrediënten, zoals rozemarijn, ei, aloë vera en honing. Is dat beter, of gezonder?

Shampoo zou je haar vetter maken en siliconen en sulfaten bevatten die je haren afbreken. De groep die dit beweert, bekend als de ”no-poobeweging”, trekt steeds meer aanhangers. De vraag is of zij gelijk hebben.Feit is dat er waarschijnlijk een tijdperk zónder shampoo was. Hoe verzorgden mensen hun haar toen eigenlijk?

No-poobeweging

No-poo betekent letterlijk "geen poep", maar kan ook als afkorting van shampoo worden opgevat. Geen kunstmatige shampoos, conditioners en andere producten die veel chemische toevoegingen bevatten, wil de beweging met deze woordspeling zeggen. No-poo draait om het wassen en behandelen van je haar met natuurlijke producten. Dit varieert van roggemeel, zuiveringszout, ei, appelciderazijn en natuurlijke oliën tot een extremere aanpak, zoals alleen wassen met water. Of helemaal niet wassen. Tip: gebruik bij gebruik van ei geen heet water om je haar uit te spoelen, anders stolt het ei!Deze trend is niet nieuw, maar enorm opgeleefd tijdens de coronapandemie. Velen voelden toen minder druk om dagelijks hun haar te wassen en te stylen, omdat ze minder onder de mensen kwamen. Ze durfden nieuwe haarverzorgingsroutines uit te proberen.

Omstreden stofjes

Hebben de no-poo’ers een punt? Om je daarover een mening te kunnen vormen, moet je wel iets weten over de werking van shampoo. Onlangs publiceerde de Universiteit van Nederland een video waarin cosmetisch onderzoeker Heleen Kibbelaar de ingrediënten en het nut van shampoo uitlegt. Shampoo gaat in de eerste plaats over huid, niet over haar. Het goedje is bedoeld om de hoofdhuid te wassen. We hebben allemaal talgkliertjes. Het vet dat die produceren, beschermt onze hoofdhuid en haarwortels. Maar de talg kan vies worden door vuil van buitenaf, wat voor irritatie van de hoofdhuid zorgt. Vandaar dat we die huid schoon moeten houden. De ene persoon produceert meer van het beschermende talg dan de andere. Bij krullend haar zie je het minder snel, omdat het zich simpelweg minder makkelijk verspreidt, maar steil haar lijkt algauw heel vet door die hoeveelheid talg. Door de hoofdhuid te wassen, ga je dat tegen. Met een gezondere of snellere haargroei heeft dit dus eigenlijk niet te maken. De eerste tip is dan ook: was alleen je hoofdhuid en niet je haarpunten.Heleen Kibbelaar legt ook de functie uit van omstreden stofjes als parabenen, siliconen en sulfaten. Shampoo bestaat vooral uit water en surfactanten. Deze stofjes hebben een kop en een staart. De staart hecht zich aan het talg en vuil in je haar, en de kop juist aan het water. Op deze manier kun je de viezigheid gemakkelijker uit het haar wassen.

Vetter

Een van de meest gebruikte en ook meest bestudeerde surfactanten zijn sulfaten. Die zijn erop getest of ze de haargroei verstoren, en hebben geen invloed op de haargroei. In een enkel geval blijkt de hoofdhuid gevoelig voor sulfaten. Dan is shampoo met een ander soort surfactant dan sulfaten raadzaam. Deze is vaak duurder, omdat er veel onderzoek naar andere surfactanten gedaan moet worden. Shampoo die alleen uit water en een surfactant bestaat, zou nogal waterig zijn, daarom worden er verdikkingsmiddelen toegevoegd, zoals zout. Met alleen deze drie ingrediënten zou ons haar al prima gewassen kunnen worden. Alleen voelt schoon haar dan niet zacht aan. Juist omdat de vetten eruit zijn gewassen, is het moeilijk kambaar. Daarom bevatten shampoos ook conditionerende ingrediënten, bijvoorbeeld siliconen. Die maken als het ware een laagje om je haar heen, dat het zachter en makkelijker te kammen maakt.

Lees het hele artikel in Terdege (nr. 26, 10 september 2024).

beeld: Marthe Kok-Roukens