Als hij bij een psalmzangavond aan de registers trekt, komen er honderden mensen op af. Het orgelspel maakte hem bekend bij een gevarieerd publiek. Maar zijn werk heeft André Nieuwkoop (30) uit Werkendam er nooit van willen maken. In het dagelijks leven is hij sinds kort politieagent.
In zijn woning valt geen orgel te bekennen. Dat paste niet, lacht hij. „Ik moet mijn rommel ook kwijt, hè? Dus het was kiezen tussen een kast of een orgel.”
Inderdaad blijft er na het plaatsen van de kast weinig ruimte meer over in de woonkamer. Er is een zithoek, een eettafel en in de hoek een keukentje. Maar wat het vertrek aan ruimte inboet, maakt het goed met de sfeer. „Zelf ingericht”, zegt André niet zonder trots. En een eigen orgel mist hij niet zo. „Als ik wil, kan ik bijvoorbeeld zo op het orgel van de gereformeerde gemeente spelen.”
Ben je daar organist?
„Nee. Maar er is een vacature, dus ik ga wel solliciteren.” Serieus: „Dat garandeert natuurlijk nog niet dat ik aangenomen word. Op zondag orgelspelen is iets heel anders dan tijdens een psalmzangavond. Op een zangavond kan ik op het orgel uithalen op een manier die in een kerkdienst niet past. Dat leidt alleen maar af van de preek, terwijl preek en orgelspel een eenheid moeten vormen. Eigenlijk is het spelen in de kerkdienst nog mooier dan bij een zangavond, want dan ben je met de eredienst bezig.”
Als kind speelde André al graag orgel. In 2011 begon hij zijn muziek op YouTube te zetten. Niet lang daarna kreeg hij de kans om te spelen op psalmzangavonden, die al snel druk bezocht werden.
Je kunt geen noten lezen, klopt dat?
„Ik heb sporadisch orgelles gevolgd. Ik kan noten lezen zoals ze in het psalmboek staan, maar geen koralen. Of ik daar last van heb? Dat niet. Ik onthoud mijn improvisaties ook wel zonder. Meestal zijn die een tweede keer dat ik ze speel net wat anders dan de eerste keer, maar het blijft grotendeels in mijn hoofd zitten wat ik heb gedaan.
Het heeft misschien ook voordelen om geen noten te kunnen lezen. Ik denk dat het daardoor gemakkelijker is om dicht bij de mensen te blijven en niet te ingewikkeld te gaan spelen. Mijn spel is niet omvat met kunstige harmonieën, maar heel erg een uiting van mijn binnenste. Daar heb ik geen pagina’s vol bladmuziek voor nodig.”
Wat onderscheidt jou van andere organisten?
„Dat vind ik lastig te zeggen. Ik wil mezelf geen veren in mijn achterste steken. En wat ik mooi vind, vindt een andere organist misschien niet kunstzinnig genoeg.
Voor mij is belangrijk dat mensen voelen wat er gespeeld wordt. Dat je zo speelt dat mensen de tekst bewuster gaan lezen in plaats van dat ze maar wat voor het vaderland weg zingen.”
Veel jongeren luisteren naar je orgelspel. hoe komt dat?
„Ja, dat is best bijzonder. En het is ook geen typische refojeugd, er zit van alles tussen. Dat vind ik een zegen. Misschien komt het doordat ik heel toegankelijk ben. Ik ben gewoon André en zit op Instagram en Facebook.
Het gaat ze op zo’n psalmzangavond, denk ik, ook weleens te langzaam, dat spel op hele noten. Maar tegelijkertijd klinkt het heel imposant om zo met heel veel mensen tegelijk te zingen. Dat is zo’n overweldigend geluid. Dan doet het er misschien niet meer zo l toe dat het wat langzamer gaat.
Of ik er bewust voor gekozen heb om op hele noten te spelen? Ik heb er zelf het beste gevoel bij. Ik zing altijd mee, en dat gaat bij mij het beste op hele noten.”
beeld: Cees van der Wal
Terdege nr. 6/7 (het dubbeldikke winternummer) is uitverkocht. Nooit meer iets missen van Terdege? Neem een abonnement.
Lees verder
Lees het hele artikel in Terdege. Nog geen abonnee?
