Verslingerd aan vapen

Ze zijn op de markt gebracht om mensen van het roken af te helpen. Maar neem je een kijkje bij een willekeurige middelbare school, dan lijken e-sigaretten juist jongeren aan te zetten tot nicotinegebruik. Vapen is er aan de orde van de dag. „Meestal op een bepaald punt, net buiten de hekken van de school.”

Nog eventjes. Over pakweg een halfjaar zijn voor vapers alle smaakjes behalve de tabaksmaak verboden. Driestarleerling Roos (zie kader) weet het. Maar erg druk maken zij en haar vriendinnen zich daar niet over. „We vinden wel manieren om aan vapes met een lekker smaakje te komen.”

Vapes zijn elektronische sigaretten, ook wel e-sigaretten genoemd. Het zijn dunne staafjes die een beetje op pennen lijken, of op markeerstiften. Aan de staafjes zitten ampullen in allerlei smaken. Je zet zo’n vape aan je mond en inhaleert dan een damp, met of zonder nicotine. Er komt geen rook vrij, want deze e-sigaretten werken zonder verbranding. Het gebruiken van een vape heet dan ook niet roken, maar vapen of dampen.

De vape kwam voor het eerst uit in 2004, in China, als hulpmiddel voor rokers om te stoppen met roken. In eerste instantie was de e-sigaret nog helemaal niet zo spannend voor jongeren. Dat werd hij pas toen er allerlei flitsende modellen uitkwamen in de meest uiteenlopende kleuren. Ook leuk voor tieners: de ampullen kregen steeds extravagantere smaken. Fruitsmaken als aardbei en framboos, maar ook smaken met namen als ice dragon, blue alien, pink fat gum, lazy latte afternoon, limonade en red candy. Grote overeenkomst: ze maken allemaal het inhaleren van nicotine een stuk eenvoudiger dan de traditionele sigaret.

Verdienmodel

Ze staan met hun fiets op de stoep voor hun middelbare school in Apeldoorn, Willeke en Michiel. Met een goudkleurige en groene vape in hun handen. Ze willen best iets vertellen over hun e-sigaret, mits ze niet met hun echte naam genoemd worden. „Het is gewoon lekker”, zegt Willeke, terwijl ze laat zien hoe je inhaleert. Ze drukt op een knopje dat bovenaan de vape zit, en inhaleert. Een dikke dampwolk ontsnapt aan haar mond en wordt snel ijler in de buitenlucht. „Deze heeft de smaak framboos.”

Of ze zich druk maken om de nicotine en de andere stoffen die erin zitten? „Nee”, zegt Willeke, „het is gezonder dan een sigaret.” Michiel: „Ik stink ook niet naar rook nadat ik hem heb gebruikt. En ik kan er zo weer mee stoppen. Denk ik.”

Hoewel niemand ooit beweerd heeft dat vapes worden gemaakt met het oog op jongeren, lijkt dat wel zo te zijn, zegt arts-epidemioloog Esther Croes van het Trimbos Instituut voor gezondheids- en verslavingszorg. „Geloof je dat al die snoep-smaakjes bedoeld zijn om een verstokte roker te laten stoppen? Natuurlijk niet. Dit is gericht op jongeren. Vapes zijn de snoepwinkel van de tabaksindustrie.”

beeld: Getty images