Spuugzat

Het was Ellen, voor de vierde keer zwanger, voor de vierde keer de alles-komt–eruit-challenge aangegaan. Ik ken Ellen een beetje beter, van het schoolplein en de speelafspraakjes tussen onze kinderen. Ze is dan altijd vrolijk en leuk. Maar als ze zwanger is, dan is het drama. Een ander passend woord is er niet voor.

En als ze belt, dan is het wel echt mis. Even later zit ze voor me, slap en down en slordig.

Ik ben zo beroerd, zegt ze alleen maar. Die misselijkheid, hoe kon ik dat toch vergeten. Het beheerst mijn dagen, mijn nachten, mijn leven, mijn gezin, mijn alles volledig. Het is er continue, het is weer zo extreem. En nu sinds drie dagen komt alles eruit. Alle tips had ze geprobeerd, eerst iets droogs eten en dan pas drinken, kleine beetjes, na het eten blijven liggen, suiker in je thee, zoete aanmaaklimonade  –  alle kleine beetjes die misschien kunnen helpen. En vooral eten waar je zin in hebt. Is het friet om 12 uur 's middags of een milkshake om 8 uur 's avonds, helpen Pringles als ontbijt? Hiep hoi, niet denken, maar eten.

Ik heb zo'n hekel aan mezelf, verzucht ze. Dit is gewoon voor niemand leuk. En elke zwangerschap lijkt het weer erger, gewoon omdat ons gezin uit meer personen bestaat, er nog weer een kind extra last van heeft. Ik mis het om mijn kinderen in bad te doen, op te tillen, ik kan het eigenlijk al niet verdragen als er één op schoot klimt. En ik vind dat erg, zo erg. Soms moet ik kokhalzen als ik de haren van mijn jongste ruik, ik proef al gal in mijn mond als ik alleen al denk aan schooltassen of een volle vaatwasser. Het beheerst mijn leven totaal, elke minuut wordt omgezet in misselijkheid.

En dan durven mensen nog te vragen, geniet je er wel van? Woest maakt me dat, want waarom moet ik genieten van iets dat me fysiek, mentaal en emotioneel zo ontzettend in de tang heeft? Laat ze praten, adviseer ik haar, want jij en ik weten dat je over een maand of zeven je baby met open armen zult verwelkomen. Dat hoe je je nu voelt, niets zegt over je gevoel voor deze baby. Dat het genieten dan wel komt. Van mij mag je hardop zeggen, dit is vreselijk. Dit vreet aan mij, dit is niet wie ik ben of wil zijn. Hier lijdt het hele gezin onder. En hier moeten we doorheen, met elkaar. Dit is overleven. Dat is ook het enige wat ik eigenlijk zeg, probeer het te accepteren, vecht er niet tegen. En durf ja te zeggen tegen hulp. Vertel maar eerlijk hoe je je voelt, en wat je nodig hebt. Dat is het enige wat helpt.

Dit is zo lekker verzucht ze, even klagen, even echt vertellen hoe het me raakt en uitblust.

Misselijkheid tijdens de zwangerschap is er in veel gradaties. Van behapbaar tot allesoverheersend verschrikkelijk en heel veel lagen daartussen. Misselijkheid in combinatie met overmatig braken wordt ook wel hyperemesis gravidarum (HG) genoemd. HG komt voor bij meer dan vier procent van de zwangere vrouwen. Al zegt die term niet zoveel, zonder braken kun je ook heel beroerd zijn. En veel braken, maar nog net genoeg om niet uit te drogen is niet minder vervelend.

Hoe heftig het is, en of je nu wel of niet het label HG krijgt is iets wat je niet voor een ander kunt invullen. En dat is denk ik de belangrijkste tip van deze blog. Laat loze adviezen en dooddoeners als ‘je krijgt er toch iets moois voor terug’, ‘het is maar tijdelijk’ of 'zoveel mensen die dit graag zouden meemaken, waarbij het niet lukt'. Alsof je dat zelf allemaal niet weet.

Dat zie je aan Ellen, ze wist dat allemaal ook wel, en dat maakt het eigenlijk alleen maar zwaarder, lastiger om erover te klagen, lastiger om te zeggen wat je echt voelt. Lastig ook om toe te geven waar je behoefte aan hebt. Want soms heb je opeens een goede dag, lukt het 's morgens om een ommetje te maken en een tosti te eten, en heb je 's middags alweer vijf keer de toiletpot aan de binnenkant gezien.

Want mensen oordelen zo snel, een loze opmerking hier, een cliché daar, waarschijnlijk ook nog goed bedoeld. Maar je hebt er niets aan. Terwijl erkenning juist zo fijn is, erkenning, een luisterend onbevooroordeeld oor, een pannetje soep (met risico op vlotte doorstroom naar de toiletpot), boodschappen of de wasmand mee. Het hoeft niet groot, vooral niet lang, even aanwippen en weer weg, een appje of een knikje. Het is maar klein, maar het maakt een groot verschil.

beeld: Renate Bleijenberg-van Leeuwen