Pretore print duizenden Bijbels per dag

Dagelijks rollen er honderden, binnenkort zelfs duizenden, Bijbels en boeken van de productieband bij Pretore in Dordrecht. Met moderne machines en een vooruitstrevende visie heeft het bedrijf zich binnen enkele jaren opgewerkt tot een unieke speler in de wereld van boekproducties. „We werken vooral voor het zendingsveld. In alle talen, in tal van landen. Alleen de Koran printen we niet.”

Vanuit de glazen spreekkamer, met uitzicht op de productieruimte, is het voortdurende geratel van de printers te horen. Op het industrieterrein Dordrecht draaien de printers iedere werkdag op volle toeren. De voorbereidingen voor ploegendiensten zijn in gang. Op zaterdag heeft onderhoud plaats, op zondag is het bedrijf gesloten. De markt voor geprinte Bijbels groeit onstuimig.

Hendrik Jan van der Rhee (52) uit Ridderkerk is de drijvende kracht achter Pretore. Afkomstig uit de grafische wereld is hij al een aantal jaren actief op de markt voor het printen van Bijbels en boeken. In het laatste geval voornamelijk paperbacks.

Hoe kwam het printen van Bijbels op uw pad?

„De oorsprong van Pretore ligt in 2016, toen ik betrokken raakte bij een project van de Gereformeerde Bijbelstichting. We werkten aan een online Bijbel in het Engels en Nederlands, compleet met kanttekeningen en verwijzingen naar de King James. Toen kwam de vraag naar het printen van fysieke Bijbels naar voren.”

Waarom printen? Ze kunnen toch gewoon worden gedrukt?

„Die vraag kwam niet zomaar. Wereldwijd worden er jaarlijks ongeveer 50 miljoen complete Bijbels gedrukt, maar de vraag naar delen, zoals het Nieuwe Testament, is zelfs nog groter. Dat gaat over honderden miljoen exemplaren per jaar. Bovendien groeit de behoefte aan kleinere oplages en specifieke vertalingen.

Traditionele drukmethodes schieten hierin tekort vanwege hun hoge kosten en lage flexibiliteit. Bij het drukken van Bijbels denken we aan dundruk, gericht op complete boeken in grotere oplages. Met print spuit je inkt op papier, je hebt geen chemicaliën en platen nodig en je kunt als het moet vanaf vijftig exemplaren leveren. Dat maakt het proces sneller, milieuvriendelijker en goedkoper. Specifieke talen en vertalingen, alles is mogelijk. Er gaan geen restpartijen in magazijnen verloren.”

En toen begon u met Pretore?

„We zijn hier ruim twee jaar actief. Ik heb de mogelijkheden diepgaand onderzocht, omdat ik een machine wilde die –zonder menselijk ingrijpen– van een rol van dundruk de boekenpagina's zou gaan printen.

Vast stond dat er sprake moest zijn van een hoge mate van automatisering, omdat het anders in Nederland financieel niet haalbaar zou zijn.

Ik heb tal van firma’s benaderd. Toen in 2020 corona uitbrak, waren er twee Italiaanse bedrijven die –los van elkaar– reageerden. Ik ben in april op het vliegtuig gestapt en met hen in gesprek gegaan. Ik vloog met een ontheffing vrijwel alleen, in het vliegtuig zaten alleen wat hulpverleners, want corona hield heftig huis in dat land.

Beide partijen hadden niet eerder samengewerkt. Ik heb geleerd dat Italianen innovatief zijn en heb hen ook als betrouwbaar leren kennen. Ze leverden een bindmachine, die we de coronamachine hebben genoemd. Die draait hier nog, maar wordt het komende kwartaal wel vervangen door een volledig geautomatiseerde machine.

Voor het printen op dundrukpapier heb ik een pitch uitgeschreven. Die werd gewonnen door Canon. Deze combinaties van innovaties maakt Pretore uniek. Zelfs een groot Amerikaans printbedrijf kwam hier kijken om van onze innovaties te leren.

Ik heb de markt verkend en ontdekte dat vooral het zendingsveld, meer nog dan Bijbelstichtingen, geïnteresseerd was. Sinds de start zijn we hard gegroeid. We hebben geïnvesteerd in eigen software en een luchtbevochtigingssysteem om het dunne papier zo goed mogelijk te kunnen verwerken. Er is 8 kilometer kabel ingebracht. Inmiddels werken hier 18 medewerkers en dat aantal zal binnenkort stijgen naar 25 tot 30 personen. Hierna zullen we onze productiecapaciteit verhogen, door een tweeploegensysteem in te voeren.”

Wat betekent dat voor de komende jaren?

„We zoeken jonge doeners met affiniteit met automatisering en innovatie. Zelfs als we het afwerken van de Bijbels en de boeken in de nabije toekomst robotiseren, hebben we extra mensen nodig. Ons doel is om alle stappen in het productieproces te automatiseren. We werken daarvoor samen met scholen en met de gemeente. We hebben studentenbanen en beschikken over een groep jongeren voor onderhoud op zaterdag.”

Waar gaan de Bijbels naartoe?

„Echt overal, van Europa tot Zuid-Amerika en van Afrika tot Azië. Er komen steeds nieuwe klanten bij. Onze productie op dundrukpapier is ideaal voor dikke publicaties en lage oplages, zoals wetboeken. Ook uit die sector hebben we nu orders. Alleen de markt voor bijsluiters van medicijnen betreden we niet. Die is ons te specifiek. Bijbels vormen het leeuwendeel van de omzet.”

Hoeveel Bijbels kunnen jullie dagelijks printen?

„Als we straks met ploegen werken, zouden er wel 1000 per dag gemaakt kunnen worden. We zitten nu op 300 tot 400 per dag. Dan hebben we het over complete Bijbels, de vraag naar delen ervan is veel groter. We hebben vorig jaar zeker 100.000 Nieuwe Testamenten afgeleverd. Hetzelfde geldt voor boeken. Paperbacks kunnen er straks dagelijks tussen de 3000 en 4000 worden geprint. Dat zijn er in de praktijk nu tussen de 1200 en de 1500.”

Plotseling is er vraag naar schrijfbijbels. Hoe komt dat?

„Wereldwijd is er een trend zichtbaar naar Bijbels waarmee je je kunt identificeren. In Amerika is bijvoorbeeld de vraag naar specifieke trouwbijbels heel sterk. Of 365-dagen-Bijbels, bestemd voor zakenmensen, met daarin voor iedere dag teksten die met ondernemen te maken hebben. Die kan gemaakt worden in elke gewenste oplage, kleur en specifieke kenmerken of uitvoering. Je ziet dat ook bij de Terdege Schrijfbijbel. We zijn nu bezig met de tweede druk, 700 exemplaren. Soms zijn eisen van klanten verrassend specifiek, kijk maar.”

Van der Rhee loopt naar een bibliotheek in de hoek en pakt een Nieuw Testament voor een Aziatisch land uit de rij. De paginaranden hebben een gouden kleur. „Ze zijn met bladgoud afgewerkt. Best duur, we zoeken daarom ook naar alternatieven. Het goud is in die landen nodig om te voorkomen dat termieten de Bijbel aantasten.”

Worden over een aantal jaren de 50 miljoen Bijbels die nu nog jaarlijks gedrukt worden, ook geprint?

„Over vijf jaar willen we een leidende positie innemen in deze nichemarkt. We zien een toekomst waarin printtechnologie de traditionele drukmethodes in veel gevallen vervangt. Tegelijkertijd willen we trouw blijven aan onze missie.”

En die is?

„Hoogwaardige producten leveren die voldoen aan de behoeften van klanten en bijdragen aan een duurzame wereld. We printen niet zomaar papier. Het gaat het er ons om zo veel mogelijk Bijbels te maken, zodat mensen over de hele wereld de mogelijkheid hebben om Gods woord te lezen.”

Dit interview verscheen in Terdege (nr. 10, 11 februari 2025). Een los nummer is te bestellen in onze shop.

beeld: Cees van der Wal