Met twee woorden over het huwelijk spreken

Het boek ”Het huwelijk gewogen” van dr. J. van Bruggen, een uitgave uit 1977, raakte Cees Sonnevelt –destijds theologiestudent in Utrecht– door de helderheid en fijnzinnigheid waarmee de hoogleraar Nieuwe Testament aan de Theologische Universiteit Kampen het niet zo eenvoudige Bijbelgedeelte 1 Korinthe 7 openlegde.

In de Netherlands Reformed Congregation van het Canadese Lethbridge, die hij acht jaar diende, hield de predikant van de gereformeerde gemeente te Poederoijen twee gemeenteavonden over dit Bijbelgedeelte. Met de publicatie van Van Bruggen als leidraad. „Ik heb die samengevat en toegespitst.”

Nadat hij betrokken raakte bij het interkerkelijk platform Bijbels Beraad M/V, maakte hij een versie voor de website. Die werkte hij op verzoek van uitgeverij De Banier uit tot een boekje. „Het huwelijk staat in onze cultuur en samenleving onder zware druk. Daarom is het heel belangrijk dat we ons bezinnen op de betekenis en waarde ervan, en anderzijds uit reactie het huwelijk niet gaan romantiseren. Paulus laat ons in 1 Korinthe 7 zien dat het die kant ook niet op moet. Met zijn onderwijs, geïnspireerd door de Heilige Geest, kan juist de ongehuwde Paulus ons helpen het goede evenwicht te bewaren in alles wat zich vandaag roert en beweegt rondom het huwelijk. Op TikTok is een explosie van bespotting van het huwelijk gaande. Na het patriarchaat moet het matriarchaat het ontgelden.”

Veel christenen zien het huwelijk als een komen tot je bestemming. Terecht? „Ook ik gebruikte die uitdrukking wel, met name in trouwdiensten, maar ik doe het niet meer. God heeft het huwelijk ingesteld en gezegd dat het niet goed is dat de mens alleen zij. Het is ook noodzakelijk voor de voortplanting van het menselijk geslacht en de uitbreiding van Zijn Koninkrijk. Maar wat onze diepste bestemming is, geeft de Kleine Catechismus van Westminster treffend weer. Die begint met de vraag: „Wat is het hoogste doel van de mens?” Daarop volgt het antwoord. „God verheerlijken en zich eeuwig in hem verheugen.”

Het is een pijnlijke misvatting, zeker voor singles, dat een ongehuwde zijn of haar bestemming mist. Veelzeggend is dat er in de hemel en op de nieuwe aarde geen huwelijken meer zijn.”

Vanwaar dan toch de opvatting dat een huwelijk tot de bestemming brengt? „Die gedachte past bij het algemeen menselijke verlangen naar een levensgezel en nageslacht. Ouders zien ernaar uit opa en oma te worden, door het huwelijk van kinderen. Dat is een gegeven dat we mogen honoreren. Maar als Paulus over het huwelijk spreekt, doet hij dat in het licht van het geestelijke huwelijk tussen Christus en Zijn bruid en in het licht van de eindtijd en de wederkomst van Christus. Alleen het huwelijk tussen Christus en Zijn gemeente houdt stand, alle andere huwelijken komen tot een einde. Daar leven wij vaak ver bij vandaan, omdat we weinig van de verdrukking weten waarover Paulus spreekt. We mogen ons wel afvragen hoe dat komt. Paulus wist uit ervaring van de bestaande nood en was doordrongen van de aanstaande nood. Hij sprak vanuit die achtergrond.”

„Het is een mens goed geen vrouw aan te raken”, stelt hij. Hoe ziet u die uitspraak? „Het is de vraag of dit een stelling van Paulus is. Ik kan me vinden in de uitleg dat deze uitspraak hem is voorgelegd door overgeestelijke mensen in de gemeente van Korinthe. Hij neemt de stelling in eerste instantie over, vervolgens gaat hij die nuanceren. De ongehuwde staat is niet per definitie beter.”

Past het spreken van Paulus over het huwelijk bij de nieuwtestamentische bedeling? „Zeker. In het Oude Testament staan het aardse huwelijk en de opdracht tot voortplanting meer voorop. In het Nieuwe Testament worden de scheppingsordeningen niet opzijgeschoven, zoals vandaag wel wordt beweerd, maar verschuift de focus naar de herschepping.

Volgens de rabbijnen was het een plicht om te trouwen. Paulus relativeert dat. Hij zegt niet dat ieder ongetrouwd moet blijven. In Efeze 5 schrijft hij prachtige dingen over het huwelijk, ook in psychologisch opzicht. „Gij mannen, hebt uw vrouwen lief en de vrouw, zie dat zij de man vreze.” Deze tekst vormt de basis voor het boek ”Liefde en respect” van dominee, psycholoog en maatschappelijk werker Emerson Eggerichs. De vrouw verlangt ernaar blijvend door haar man geliefd te worden en de man heeft er vooral behoefte aan door haar te worden gerespecteerd. Zo zit de werkelijkheid volgens Eggerichs in elkaar. De meeste huwelijksproblemen zijn terug te voeren tot deze twee aspecten.”

Opvallend blijft dat Paulus in 1 Korinthe 7 het alleen zijn hoger aanslaat dan het gehuwd zijn. „Dat blijft voor mij een beetje een raadsel, waarover ik hem graag eens had bevraagd. Hij zegt dat we als ongehuwde meer dienstbaar kunnen zijn voor het Koninkrijk Gods, maar ik kan mijn vrouw in mijn werk echt niet missen.”

Wat betekenen Paulus’ woorden voor singles? „Die ben ik anders gaan bekijken. Meewarigheid past niet. Als zendingspredikant in Nigeria leerde ik van nabij de zendingszusters Dini Sonneveld, Leunie Commelin en Coby van Rossum kennen. Deze vrouwen, alle drie ongehuwd, hebben op mij grote indruk gemaakt. Hun leven stond volledig in dienst van de uitbreiding van Gods Koninkrijk.

Tegelijk moeten we vaststellen dat niet elk alleen zijn leidt tot een meer of intenser dienen van de Heere. Het is geen vanzelfsprekendheid. Omgekeerd hoeft het gehuwd zijn het werk in Gods wijngaard niet te belemmeren. Paulus wijst er elders op dat Petrus, volgens Rome de eerste paus, zijn vrouw meenam op zijn zendingsreizen. Dat maakt de opvatting dat een priester celibatair moet leven tot een raadsel. Je ziet bij de Rooms-Katholieke Kerk de wonderlijke paradox dat enerzijds het huwelijk tot sacrament wordt verheven, anderzijds dat aan de zogeheten geestelijken het huwelijk wordt verboden. Met alle uitwassen ervan.”

Wat verstaat u onder de gave der onthouding? „Niet dat je geen behoefte hebt aan seksuele gemeenschap, maar de gave om die begeerte te kunnen beteugelen. We zijn meer dan een seksueel wezen. Dat mag zeker in onze tijd met alle vragen rond gender wel worden benadrukt.

Bij sommigen is de onthouding noodgedwongen. Dat kan ook binnen het huwelijk het geval zijn. De Heere Jezus wijst erop dat er daarnaast ook gesnedenen zijn om het Koninkrijk van God. Ze zien vrijwillig af van de seksualiteit. Paulus was zo’n gesnedene. Heel zijn leven was gericht op de uitbreiding van dat Koninkrijk. Daarmee ontving hij als ongehuwde geen troostprijs maar een hoofdprijs. Vandaar dat hij zijn celibataire leven als zeer positief ervaarde en zelfs anderen aanbeval.”

Hij waarschuwt tegen het streven naar een andere staat. Wat zegt dat? „Paulus roept op tot tevredenheid met de plaats die God je heeft gegeven. Dat moet het uitgangspunt zijn. Tegelijk laat hij weten dat slaven gebruik mogen maken van mogelijkheden om op een wettige manier vrij te komen. Zo is het op zichzelf ook niet verkeerd om gericht naar een levensgezel te zoeken, mits de motieven zuiver zijn. „Ken Hem in al uw wegen.””

Hoe dienen ouders met kun kinderen over dit onderwerp te spreken? „Met twee woorden. Laten we waarderend over het huwelijk spreken en vooral het goede voorbeeld geven. Tegelijk moeten we onze kinderen duidelijk maken dat het huwelijk niet het einde is, om het met prof. Van Bruggen te zeggen.”

”Getrouwd of ongetrouwd”, door ds. C. Sonnevelt; uitg. De Banier, Apeldoorn, 2023; 96 blz.; € 9,95.

beeld: Cees van der Wal

Met twee woorden over het huwelijk spreken

Ontvang onze nieuwsbrief

Meer over

Impressie van Terdege
op Instagram

Thema's

Meer Terdege

Over Terdege

Service & contact

Volg ons

Met twee woorden over het huwelijk spreken

Ontvang onze nieuwsbrief

Meer over

Impressie van Terdege op Instagram

Thema's

Meer Terdege

Over Terdege

Service & contact

Volg ons

Impressie van Terdege
op Instagram