In een jaar de Bijbel door

„Als u eens iets nieuws wilt lezen, lees dan uw Bijbel”, schreef Charles Spurgeon. De Engelse dominee kon het weten. Toen hij op latere leeftijd de Bijbel voor de zoveelste keer in zijn leven las, ontdekte hij wéér nieuwe dingen. Maar het is lang niet altijd gemakkelijk om gericht de Bijbel te lezen. Een rooster waarmee je de Bijbel in een jaar helemaal leest, kan helpen.

Wanneer iemand op de mannenvereniging vertelt hoe verrijkend hij het vindt om de Bijbel in een jaar tijd helemaal te lezen, ben ik direct geïnteresseerd. Al vaker dacht ik erover een Bijbelrooster te volgen waarmee je het ”Boek der boeken” in 365 dagen van kaft tot kaft leest. Maar steeds vroeg ik me af hoe je dat zou kunnen volhouden.

Natuurlijk kost het tijd om dagelijks meerdere hoofdstukken uit de Bijbel te lezen, erkent het lid van de mannenvereniging. Maar hij ervaart grote winst.

Dat klinkt me als muziek in de oren. Daarom besluit ik eind 2023 om eens door te pakken en van het jaarrooster een ”goed voornemen” te maken. Ik wil met ingang van 1 januari 2024 ook een Bijbelrooster volgen aan de hand waarvan ik de Bijbel in één jaar helemaal lees. Zo laat ik me niet meer leiden door mijn eigen motivatie, beschikbare tijd en inzichten, maar span ik me gericht in om het héle Woord van God te lezen.

Tijdsvolgorde

Bijbelleesroosters blijken er bij nader inzien genoeg te zijn. Er bestaan –om maar wat voorbeelden te noemen– leesplannen waarin de Bijbel hoofdstuk na hoofdstuk centraal staat, thematische roosters en schema’s waarin dagelijks gedeelten uit het Oude en Nieuwe Testament worden gecombineerd. De bekende Schotse predikant Robert Murray McCheyne leverde een bijdrage, door een Bijbelleesrooster te maken waarmee je het Woord van God in één of twee jaar helemaal leest. En op Instagram plaatsen bekende en minder bekende christenen elke dag een afbeelding van de Bijbelgedeelten die je die dag moet lezen om op schema te blijven; met een ”like” kun je aangeven of je je doel hebt behaald.

Wie heel eigen ideeën heeft, kan op internet verder nog zijn eigen schema genereren. Je hoeft alleen maar je voorkeuren, beschikbare tijd en moment in het jaar op te geven, waarna er in een paar seconden een kant-en-klaar leesplan over je scherm rolt. Er is, kortom, voor elk wat wils. Maar wát is de beste manier?

Een ander lid van de mannenvereniging heeft een tip. Hij las de Bijbel aan de hand van een chronologisch Bijbelrooster en vond dat waardevol.

Bij een chronologisch rooster lees je de Bijbelboeken min of meer in tijdsvolgorde. Die is soms anders dan de volgorde waarin de Bijbelboeken in de Bijbel staan, want de geschiedenis van Job wordt bijvoorbeeld vóór het leven van Abraham gedateerd. Dus lees je het Bijbelboek Job al in de eerste weken van het jaar, direct na de geschiedenis van de torenbouw in Babel en voordat de Heere Abram uit Ur roept. Het boek Psalmen –dat in de Bijbel achter Job staat– komt pas maanden later aan de orde. En de geschiedenis van Esther –in de canon vóór het Bijbelboek Job geplaatst– lees je volgens dit rooster pas tegen het einde van de zomer.

Nieuwe perspectieven

De tip om de Bijbel in tijdsvolgorde te lezen, blijkt erg waardevol. Al lezend ga je de inhoud van Bijbel namelijk door een andere bril bekijken. Veel Bijbellezers zullen wel weten dat Jeremia rond de tijd van de Babylonische wegvoering profeteerde. Maar als je zijn profetieën afwisselend leest met hoofdstukken uit 2 Kronieken, wint zijn boodschap aan kracht en relevantie.

De boodschappen die God via Haggaï en Zacharia doorgeeft aan het volk dat uit Babel is teruggekeerd, krijgen bovendien veel meer zeggenschap wanneer je ze leest rond de gebeurtenissen waarop het ”overblijfsel” ze daadwerkelijk hoorde. En neem Micha: deze ”kleine profeet” was een tijdgenoot van de ”grote profeet” Jesaja. Zijn boodschap was dus aan dezelfde luisteraars gericht. Maar doordat de toon anders is én het Bijbelboek veel verder naar achteren in het Oude Testament staat, zou je onwillekeurig kunnen denken dat hij honderden jaren later leefde.

Het lezen van de Bijbel in chronologische volgorde levert nóg een belangrijk perspectief op – één dat je gemakkelijk mist als je de Bijbel ‘gewoon’ van kaft tot kaft leest of geen vaste volgorde aanhoudt bij het Bijbellezen. Al lezende ga je namelijk Gods heilsplan in historisch perspectief zien. Dat begint natuurlijk al bij Genesis 3, maar wordt gaandeweg meer zichtbaar. Gods bedreigingen en beloften klinken luid en duidelijk rond de uittocht uit Egypte en in tijd van de richteren en koningen. Maar ze worden nog duidelijker nadat Israël in de tijd van Jerobeam en Rehabeam uiteenvalt in twee rijken. Als je de ene dag leest hoe het verbondsvolk zijn heil zoekt bij afgodsbeelden en de volgende dag ziet hoe de Heere de dwalers blijft oproepen om terug te keren, ontdek je des te meer hoe geduldig en genadig de Schepper van hemel en aarde is. Hij had Zijn volk gemakkelijk kunnen laten afglijden, maar roept: „Keer nochtans weder.” En al vóór Nebukadnezar de inwoners van Israël naar Babel voert, klinkt de belofte dat het volk zal terugkeren, een belofte waar Daniël later op zal pleiten. Dat perspectief geeft het chronologische Bijbelleesrooster echt meerwaarde.

De psalmen blijken wat moeilijker in perspectief te plaatsen. Sommige, zoals Psalm 51 en Psalm 56, kunnen duidelijk aan een Bijbelse geschiedenis worden gekoppeld. Maar van andere is niet bekend wanneer ze werden gedicht en voor welke gelegenheid. Daardoor worden ze in het chronologische rooster regelmatig gecombineerd. Maar het lezen van vijf verschillende psalmen op een dag blijkt in de praktijk best ingewikkeld. Niet vanwege de lengte –veel psalmen zijn kort– maar wel vanwege de inhoud én omdat je het best vijf verschillende leesmomenten kunt creëren. Daarmee voorkom je immers dat je ze ”aan de lopende band” leest. Dat maakt het moeilijk om ze goed te waarderen te overdenken.

Thema’s

Aangekomen bij de psalmen besluit ik daarom om het rooster iets aan te passen, zodat het wat meer in balans komt. De chronologische volgorde blijft daarbij leidend, maar de psalmen krijgen min of meer een thematische plek. Psalm 78 past bijvoorbeeld prima bij de uittocht uit Egypte, al werd hij vermoedelijk veel later gedicht. De thematische insteek zorgt ervoor dat niet alle psalmen meer helemaal op de juiste plek staan qua tijd, maar het leesrooster wordt er wel praktischer van. Het resultaat is te vinden bij dit nummer van Terdege: een mooi boekje met een Bijbelleesrooster. Aan de hand daarvan lees je gemiddeld zo’n 85 verzen per dag – in tijdsvolgorde en aangevuld met psalmen.

Het lezen van de Bijbelverzen vraagt zo’n twintig minuten per dag – het overdenken en mediteren niet meegerekend. Dat is maar een kleine ”investering” op een volle dag, maar wel een die belangrijk is. Leven bij het Woord van God is immers ongekend belangrijk.

Wie de Bijbel in één jaar wil lezen, moet niet alleen ruim de tijd nemen, maar ook een beetje ontspannen zijn. Het is helemaal geen probleem om twee of drie dagen achterop te raken – zeker niet als je de Bijbel toch met vreugde en vrucht leest. De achterstand die je oploopt, kun je vaak inhalen door op andere dagen iets meer te lezen. Lees bijvoorbeeld een extra hoofdstuk op zaterdag en zondag, neem er extra tijd voor op een vrije dag of verdeel de hoofdstukken die je nog niet hebt gelezen over een wat langere tijd. Wees tegelijkertijd ook streng voor jezelf, want als er eenmaal de klad in komt, wordt het lastig om het rooster goed te blijven volgen.