Hoe leer je kinderen bidden?

Met de laatste vraag bevond ik me in goed gezelschap. Zelfs de discipelen, die dagelijks van de Heere Jezus hoorden en zagen hoe Hij bad, vroegen: „Heere, leer ons bidden.” Bidden gaat dus niet zomaar als vanzelf. Het is iets wat geleerd moet worden. Allereerst en allermeest door de Heilige Geest.

Paulus schrijft: „Bidt zonder ophouden.” En ook: „Dankt God in alles.” (1 Thessalonicenzen 5 vers 17 en 18).Bidden en danken horen bij het christelijk leven. En daarmee bij de christelijke opvoeding. Bij de doop zeggen we ‘ja’ op de vraag of we ons uiterste best zullen doen om ons kind een Bijbelse opvoeding te geven.

Een Bijbelse opvoeding begint nooit te vroeg. David weet dat hij sinds hij in de moederschoot geweven werd bij de Heere is gebracht. Al in de zwangerschap bidden ouders voor hun kind. En ze gaan daar hun hele leven mee door. Kinderen leren door voordoen en nadoen. Wie zelf in afhankelijkheid van de Heere leeft, geeft dat, ook zonder woorden, door aan de kinderen. Dat neemt niet weg dat ouders de kinderen bewust moeten leren bidden.

Naspreken

Als het goed is, weten de kinderen niet beter dan dat we aan tafel bidden en danken. Vader of moeder vraagt hardop om een zegen over het eten. Dat kan een formulier- of standaardgebed zijn. Daar is niets mis mee. Met het ‘Onze Vader’ bidden we in een volmaakt gebed om alles wat nodig is. Mijn vader bad zelden in eigen woorden, maar ik voelde zijn afhankelijkheid van en eerbied voor God.

Eerbied tijdens het bidden stralen we in onze cultuur meestal uit door stil te zijn, de handen te vouwen en de ogen dicht te doen. We bidden tot de heilige God in de hemel. Om ons beter te kunnen concentreren, leggen we onze altijd bezige handen rustig bij elkaar. We sluiten onze ogen om onze gedachten hogerop te brengen. En om ons minder af te laten leiden door alles wat er te zien is. Dat betekent ook dat we te verstaan zijn. Verstaanbaar door de tijd te nemen om onze woorden duidelijk uit te spreken en niet gedachteloos een gebed af te raffelen.

Bidden is spreken met God. Daar gaat luisteren aan vooraf. Luisteren naar wat God in Zijn Woord tot ons zegt. De woorden van God mogen we in ons gebed naspreken. Jubelen en klagen met de Psalmen; onze zonden in gedachten, woorden, doen en laten belijden; pleiten op wat God belooft; vragen om kracht en wijsheid, zoals de Bijbelheiligen dat eeuwen voor ons deden.

Afhankelijk

Aan het ontbijt mogen we de dag aan de Heere voorleggen. Bij het avondeten danken we voor de dag, voor de dingen die gedaan mochten worden, en bidden we ook om een zegen over het (school)werk. Wees daarin zo concreet mogelijk. Geef jonge kinderen een regel om na te kunnen zeggen. Bijvoorbeeld: „Heere, zegent U dit eten en drinken, om Jezus’ wil. Amen.” Vraag aan de oudere kinderen of ze iets of iemand kunnen noemen om voor te bidden of te danken.

In het gebed kan ook de voorbede die ’s zondag in de kerk is gedaan, meegenomen worden. Of maak gebruik van de gebedskalender van bijvoorbeeld Open Doors, om zo ook voor de vervolgde christenen te bidden. Dan maken kinderen al jong kennis met Gods wereldwijde kerk en Zijn grote werken daarin.

Het gaat er niet om dat we voor en na elke maaltijd God een lijstje voorleggen met al onze wensen en zorgen. Dat kan ook een soort formuliergebed worden. Het gaat er wel om dat we ons als gezin in alles afhankelijk weten van Gods zegen.

‘Effe bidden’

Gebed vraagt rust en tijd. Niet alleen tijdens de maaltijd, maar ook bij het opstaan en slapen gaan. Helaas behoort tijd tot de schaarse goederen van onze samenleving en van onze gezinnen. ‘Effe bidden’ benadert misschien meer de werkelijkheid van alle dag dan het rustig met en voor elkaar bidden.

De moeder van Spurgeon bad elke dag met elk van haar tien kinderen. Apart. Neem de tijd om de kinderen zelf naar bed te brengen en met hen te bidden. Zing met heel jonge kinderen een lied zoals ‘Ik ga slapen, ik ben moe’. Begin met het eerste couplet en breid dat later uit met de volgend verzen. In de christelijke boekhandel vind je overigens boekjes te over met voorbeeldgebeden.

Bid bij een peuter en een kleuter om bescherming in de nacht en om vergeving voor wat verkeerd is gegaan en gedaan. Vraag wat je kind aan de Heere wil vragen of vertellen. Een kind van twee, drie jaar kan dat meestal heel goed. Jonge kinderen kunnen ontroerend en beschamend eerlijk zijn in hun gebeden en uitspraken. „Houd op met je gejammer”, voegde een kleuter haar vier jaar oudere zus vanuit het onderste gedeelte van het stapelbed toe. „Bid liever.” Zus huilde tranen met tuiten over een ongeluk dat ze had gezien. Maar ze pakte na de ‘vermaning’ van de jongste haar zakdoek, snoot haar neus en bad voor de gewonde.

Oudere kinderen krijgen meer schroom om in onze nabijheid hardop te bidden. Tieners vinden het nog moeilijker om zich uit te laten over hun bidden. En lijken altijd zo snel mogelijk weg te moeten. Dan moeten we als ouders nog meer tijd nemen om vóór hen te bidden. Soms de hele dag door. Vertel het aan hen: „Ik bid voor je.” Misschien zitten ze er ogenschijnlijk niet op te wachten, maar verwachten ze er intussen wel veel van.

Zegeningen

Heeft God gebeden verhoord? Vertel het. Dank Hem ervoor. Tel naar Psalm 48 de torens van Sion (ofwel de zegeningen) om Gods grootheid en Zijn trouw aan de volgende generatie te vertellen. Opdat onze kinderen mogen weten dat deze God onze God is. Voor eeuwig en altijd. Om Jezus’ wil.

Tips voor het bidden met kinderen

• Leer de kinderen al heel vroeg een eerbiedige houding aan te nemen. Jong gewend is oud gekend.
• Sommige kinderen zijn bang om hun ogen lang dicht te houden; houd daar rekening mee. Leer hen stapsgewijs hun ogen langer dicht te houden.
• Maak er geen strijd van; een negatieve sfeer belemmert het gebed.
• Het gebed is geen middel om nog eens je frustraties over het gedrag van je kinderen te kunnen uiten.
• Kinderen gedijen bij structuur. Je kunt op vaste dagen voor vaste zaken bidden. Op zaterdag voor de zondagse kerkdienst; op zondag voor... Laat de kinderen hierin meedenken.
• Maak met en voor jonge kinderen een kijktafel rond het gebed. Neem daarvoor een dienblad en schik daarop voorwerpen die uitbeelden waarvoor we bidden of danken. Een kaartje met een Bijbeltekst om te leren, of een foto van iemand (sponsorkindje, familielid, vriendje) om voor te bidden.

Beeld: Esther Leeuwrik