Hilde Westerman. De weg van chirurg naar huismoeder

De twee maanden oude Job heeft Hilde Westerman (43) bij de oppas gebracht, zodat ze de rust heeft voor het gesprek. De geboorte van het kereltje kwam als balsem na het sterven van de 3-jarige Huib, een jaar geleden. Net als zijn broertjes Hidde en Jelle had hij last van astma, zij het voor het oog minder ernstig. Na een nacht waarin hij behoorlijk ziek werd door een stevige verkoudheid in combinatie met astma ging zijn moeder met hem naar de huisarts. In de spreekkamer kreeg het jongetje een hartstilstand. „De aanwezige huisartsen hebben hem gereanimeerd, snel erna arriveerden de ambulance en traumaheli.”

Hoewel de artsen in het Leids Universitair Medisch Centrum moeite hadden om Huib goed te beademen, was ze aanvankelijk hoopvol gestemd. De reanimatie was immers goed verlopen en het leek de volgende dag beter te gaan. Kort daarop kreeg ze echter bericht dat er aanwijzingen waren voor hersenschade. „De scan was dramatisch. Het zuurstofgebrek had in het hele brein enorme schade veroorzaakt. Als hij erdoorheen kwam, zou hij zeer ernstig gehandicapt zijn.”

Het bericht had zo’n impact op de ouders dat de neurochirurg bereid was nog een drain te plaatsen, om de druk in de hersenen te verlagen. Het had slechts tijdelijk effect. Er volgden twee verwarrende dagen. „Het leek erop dat de behandelende artsen wilden stoppen met de behandeling vanwege de kwaliteit van Huibs leven; wij gaven aan dat de waarde van het leven niet van handicaps afhangt. Er is besloten tot een second opinion. Onze predikant, die zelf kinderarts is geweest, ging die zondag op zoek naar iemand die snapt hoe wij in het leven staan. Hij kwam uit bij Frank Visser, kinderneuroloog in Goes en ouderling in de christelijke gereformeerde kerk daar. Voor ons een geschenk uit de hemel. Nadat hij Huib had onderzocht, liet hij weten dat er geen enkele reflex meer was. ’s Morgens had ik gezien dat er nog een corneareflex was. Toen pas viel bij ons het kwartje: Huib is stervende.”

Transplantatie

Voorafgaand aan het staken van de behandeling werden de voorbereidingen getroffen voor het uitnemen van de nieren en de lever bij hun zoontje. „Daar hadden we met elkaar over nagedacht. Zulke besluiten moet je in je gezonde dagen nemen, in alle rust. Dat geldt voor alles wat met de dood te maken heeft.”

Voor de huismoeder uit Lisse is het geen vraag of orgaandonatie is toegestaan. „Het is zaliger te geven dan te ontvangen, sprak Jezus. Ten diepste mag je zo iets van Zijn werk laten zien: door de dood heen het leven voor anderen, zonder aanzien des persoons. Er wordt veel verwarring gezaaid met vage verhalen. Ik heb zelf meer dan eens geassisteerd bij procedures rond het uitnemen van organen en gesprekken met nabestaanden gevoerd. Daardoor weet ik hoe zorgvuldig er wordt gewerkt, zonder enige druk op mensen uit te oefenen. Iedereen realiseert zich dat achter zo’n transplantatie een wereld van verdriet schuilgaat. Tijdens andere operaties worden weleens grapjes gemaakt, bij het uitnemen van organen heb ik dat nooit meegemaakt. Dat gebeurt met veel respect.”

Het sterven van hun zesde kind dreef het echtpaar uit Lisse niet uit elkaar, maar juist dichter naar elkaar. „We maakten deze dagen heel intensief samen door. Belangrijk is dat je het verschil in verwerking respecteert. Alex had er behoefte aan om eerst overzicht te krijgen voor hij de beslissing over een grafsteen nam. Bij mij was het andersom, maar ik begreep dat ik hem de tijd moest geven. Een maand na het sterven van Huib was ik opnieuw zwanger. Daarin ervoer ik Gods zegen over ons leven. De Heere gaf een kind, Hij nam het en gaf ook weer een kind. Mijn God is Dezelfde als die van Job, 5000 jaar geleden.”

Soort roeping

De voormalige chirurg uit Lisse, afkomstig uit Rijssen, ontdekte op de middelbare school dat ze arts wilde worden. „Het voelde als een soort roeping; het verlangen om mensen te helpen en op die wijze God te dienen.” Haar ouders legden haar geen strobreed in de weg. „Ik was niet het type dat al jong verkering had of daarnaar taalde. Vooral mijn moeder stimuleerde ons om de gegeven talenten te gebruiken.”

Tot haar treurnis werd ze ondanks goede examencijfers uitgeloot. Uitwijken naar België vond ze geen optie. „Mijn opvatting was: als God wil dat ik arts word, gebeurt het. Word ik uitgeloot, dan is het blijkbaar niet Zijn wil. Kort erna werd bekend dat er veertig plaatsen voor Geneeskunde bijgekomen waren, in Maastricht. Zodoende trok ik onverwachts naar het zuiden.”

Na het behalen van de propedeuse stapte ze over naar de Erasmus Universiteit in Rotterdam, waar ze de studie combineerde met promotieonderzoek naar de kans op uitzaaiing bij bijniertumoren. Tijdens de coschappen zette ze dit onderzoek voort. „Het was hard werken; in het weekend zat ik vaak in het laboratorium.” Ze gaf de aan haar ouders opgedragen dissertatie als motto Spreuken 24 vers 3 en 4 mee. „Door wijsheid wordt een huis gebouwd en door verstandigheid bevestigd. En door wetenschap worden de binnenkamers gevuld met alle kostelijk en liefelijk goed.”

Het aanbod om de opleiding tot patholoog te volgen, wees ze af. „Ik was bang dat dit vak me zou gaan vervelen als ik het in de vingers had. Daarom koos ik voor chirurgie, een specialisme met meer uitdaging. Vanuit de gedachte: misschien blijf ik ongetrouwd, dan moet ik iets doen waar ik tot m’n 65e plezier aan beleef. Bovendien werk ik liever met mannen dan met vrouwen. Onder vrouwen heb je net zo goed haantjesgedrag, maar op een bedekte manier. Dat ligt mij niet.”

Verkering

Begin 2005 begon ze aan de opleiding tot chirurg in het Deventer Ziekenhuis. Het eerste jaar was afzien.

„Vrouwelijke chirurgen vonden ze in Deventer niets. Die zijn weekhartiger, willen kinderen, gaan parttime werken... En dan was ik ook nog zo’n refomeisje uit Rijssen. Mijn opleider vond dat je 65 uur per week in de kliniek moet zijn om het vak echt onder de knie te krijgen –daar zit wel iets in– en liet me echt tot mijn grenzen gaan. Op een gegeven moment heb ik tegen hem gezegd: „Als jij denkt dat ik geen goede chirurg word, moet je me uit de opleiding zetten. Dan wil ik niet eens chirurg zijn.” Ik denk overigens met veel waardering aan deze man terug. Hij was streng, maar als het erop aankwam ook heel loyaal.”

Een complicerende factor was dat ze in het eerste opleidingsjaar verkering kreeg met de fiscaal jurist Alex Westerman. „Ik bedoel het niet oneerbiedig, maar ik dacht: wie verzint er nou zoiets? Het leven verloopt vaak anders dan wij voor ogen hebben. Dan komt het eropaan dat we God gewillig volgen.”

Begin 2007 traden ze in het huwelijk, aan het eind van dat jaar werd Luuk geboren. „Collega’s bespraken het ideale moment om kinderen te krijgen, dat probleem speelde voor ons niet. Wij zijn ervan overtuigd dat je kinderen van God ontvangt, als geschenk. Wat komt, is welkom. Terwijl ik van mezelf niet zo’n moederlijk type ben. Elke vrouw vindt het prachtig om te ontdekken dat ze zwanger is, maar ik had het, denk ik, niet erg gevonden als er geen kinderen waren gekomen. Ik moest echt leren om aan te sluiten bij het niveau van kleine kinderen, en geniet ervan dat Luuk nu ‘feedback’ gaat geven.”

Groningen

Vier weken na de geboorte van Boaz, in 2009, verhuisde het jonge gezin van Deventer naar Groningen, voor de afronding van de specialisatie van Hilde in het Universitair Medisch Centrum Groningen. „Na de geboorte van Luuk ben ik vier dagen gaan werken. Mijn opleider vond dat maar zozo. Later erkende hij dat het ook positieve kanten heeft als je een dag in de week afstand neemt.”

Voorafgaand aan de verhuizing naar Groningen overwoog ze te stoppen met de opleiding tot chirurg. „Intussen was wel duidelijk dat er meer kinderen zouden komen. Mijn werk vond ik geen reden om de vruchtbaarheid te blokkeren. Ik heb een keer de prikpil in huis gehad, maar die ongebruikt in de prullenbak gegooid. Ik had er geen vrede mee.”

De overstap naar Groningen verliep opvallend soepel. „Ondanks de huizencrisis hadden we ons appartement in Deventer snel verkocht. In Groningen konden we voor een spotprijs een prachtig vrijstaand huis dicht bij het ziekenhuis huren. Via het RD vonden we een au pair die ik tijdens mijn zwangerschapsverlof kon inwerken. We hadden de Heere gebeden of Hij de weg wilde banen. Als dat niet gebeurde, was dat voor ons de aanwijzing dat ik moest stoppen. Alex stond achter me. Die werkte in het westen en moest nu vanuit Groningen naar Rotterdam kachelen. Daar bleef hij van dinsdag tot donderdag slapen.”

Mooi gesprek

Collega’s maakten nooit vervelende opmerkingen over het snel groeiende kindertal. „Ze vonden het apart, maar ik functioneerde prima.”

Op voorspraak van de Groningse hoogleraar transplantatiechirurgie vloog ze op een goede dag in 2012 naar Londen, voor een sollicitatiegesprek in het Hammersmith Hospital. In de hoop daar een opleiding in de transplantatiechirurgie te kunnen volgen. „Dat vond ik mooi werk, ook technisch, en ik had een klik met het team in Groningen.”

Het werd een boeiende ontmoeting in Londen. „Die mannen vielen bijna van hun stoel toen ze hoorden dat ik vier kinderen had. „Hoe red je dat?” De aanwezige HR-dame greep direct in. „Uh, er morgen geen privévragen worden gesteld.” Ik vond het eigenlijk wel mooi om er wat over te kunnen vertellen.”

Het gesprek had het gewenste resultaat. „Ik werd aangenomen, maar we hadden afgesproken dat we de stap pas zouden maken als we konden overzien hoe we een en ander in de praktijk vorm konden geven. De verhuizing bleken we zelf te moeten bekostigen. Mijn salaris zou opgaan aan de huur van een huis op drie kwartier reisafstand van het ziekenhuis, want Londen is peperduur. Luuk moest naar school, dat vroeg eigenlijk om een tweede au pair. En ik kon het voor mijn opleider in Londen niet maken om in dat jaar opnieuw zwanger te raken. Periodieke onthouding vond ik geen optie. Het middel is voor mij niet bepalend, de motivátie moet deugen. Ik besefte dat doorzetten me bij God vandaan zou voeren. Dat moest ik écht niet hebben.”

Emotioneel

De herinnering maakt haar nog steeds emotioneel. „Je hebt er twaalf jaar in geïnvesteerd om chirurg te worden, dan krijg je zo’n aanbod en breekt God die weg af. Maar als je je leven in Zijn hand legt, zegent Hij dat. Dat heb ik al die jaren opgemerkt. Intussen was mijn opleidingsperiode in Groningen ten einde en zijn we naar Lisse verhuisd.”

Van chirurg was ze van de ene op de andere dag huismoeder. „Een au pair hadden we niet meer, dus ik zat hier met vier kleine kinderen en moest huishoudelijk werk doen dat ik niet gewend was. Ik ben blij dat in het huwelijksformulier staat dat je als vrouw acht op je huishouden moet hebben, niet dat je alles zelf moet doen. We hebben snel weer voor hulp gezorgd. Omdat mijn moeder dement begon te worden, ging ik een dag in de week naar Rijssen om mijn vader en zus te ontlasten. Dat kon nu. Ook daarin zag ik besturing.”

Het vroeg wel tijd en worstelingen met God om tot dat inzicht te geraken. „Vloekend ben ik vanuit Groningen deze kant op gekomen. Ik was kwaad op alles en iedereen. Van Alex kreeg ik voor mijn gevoel te weinig steun, ik deed lelijk tegen de kinderen en verbrak het contact met alle oud-collega’s. Bij God hoefde ik door dit gedrag niet meer aan te komen. Dacht ik.”

Genade

Alles veranderde door de preek van een gastpredikant over de tekst: „Maar Noach vond genade in de ogen des Heeren.” „Genade, dat was het enige waarvan ik het nog kon hebben. Ik heb God toen leren kennen zoals Hij werkelijk is. In het begin van mijn puberteit werd de boodschap van de Bijbel voor mij heel persoonlijk. Dan veranderen er dingen in je leven, maar de zekerheid van het heil had ik niet. Dat komt onder ons veel voor en zou niet zo moeten zijn. Het is niet Gods verlangen om ons lang in twijfel te houden, dat maken wíj ervan. Soms wordt de indruk gewekt dat je genade tóch een beetje moet verdienen, maar God biedt zijn genade in Christus vrij aan! Zo nodig zoekt Hij je op in de blubber, of waar je maar bent. Die ontdekking doet ook iets met de verhouding met je man en je kinderen. Nee, ik kreeg niet in de eerste plaats vrede met mijn lot, ik vond vrede met God. Dan gaat er een nieuwe wereld voor je open.”

Spijt van haar keuze voor genees-kunde heeft ze nog steeds niet. „Het is het mooiste vak dat bestaat, en je wordt gevormd door wat je doet. Nu is mijn taak een andere en ook daar heb ik vreugde in gekregen, omdat we die kinderen van God hebben ontvangen, als Zijn erfenis. Die Bijbelse benaming voor kinderen is voor mij altijd heel wezenlijk geweest. Ik vind het jammer dat ook in de gereformeerde gezindte steeds minder mensen zo over kinderen denken. Je mist dan de verwondering over wat God doet als je alles in Zijn hand legt. Die hand is krachtig, dat heb ik in ons leven bevestigd gezien, zij het met angst en beven aan mijn kant. Hij werkt voor degenen die op Hem wachten, staat er in Jesaja 64.”

Tijdgeest

Ze heeft nu ook meer tijd om bezig te zijn met de Bijbel. „Ik verdiep me in de grondtekst, dat maakt Bijbelgedeelten nog rijker. Onder het werk zet ik geregeld een preek op. Of een lezing, onder anderen van de apologeet Ravi Zacharias. Zijn analyse van de tijdgeest en hoe daarmee als christen om te gaan, vind ik briljant. Als geen ander weet hij het unieke karakter van het christendom en het werk van Christus naar voren te brengen.”

Sinds twee jaar maakt ze deel uit van het bestuur van het wetenschappelijk instituut voor de SGP, als enige vrouw. „Dat was ik als chirurg gewend”, lacht ze. De discussie over de participatie van vrouwen in de politiek is aan haar niet besteed. „Daar is vanaf het begin door SGP’ers verschillend over gedacht. Het spreken van de Bijbel over de plaats van de vrouw in de gemeente kun je mijns inziens niet één op één overzetten naar de politiek. Zoals we Israël niet zomaar kunnen vergelijken met Nederland. Israël is een door God apart gezet volk, wij brengen het nooit verder dan heidenen die het christendom hebben omarmd en daar nu helaas weer afstand van nemen.”

Onafhankelijk

Ze weet zichzelf een onafhankelijke denker. „Ook binnen de gereformeerde gezindte hoor je zo veel verschillende stemmen dat je altijd terug moet naar het Woord van God. We maken een hoop bombarie over zaken die je in de Bijbel niet vindt, en dingen die er klip en klaar in staan, worden weggeredeneerd.”

Gezinsvorming is voor de vrouwelijke arts een duidelijk voorbeeld. „Waar lees je in de Bijbel dat je een bepaalde verantwoordelijkheid hebt om te bepalen hoeveel kinderen er komen? Je kunt er moeite mee hebben als je snel weer zwanger word, dat moet je dan aan de Heere voorleggen. „Wat U nu van me vraagt, gaat volgens mij veel te ver.”

Ja, zo bid ik inderdaad. Genade kent geen onderscheid tussen het tijdelijke en het geestelijke. Dat ik bijvoorbeeld in dit mooie huis woon, is genade. Als God het van me afneemt, zal dat nodig zijn en is het ook goed. Dat te bedenken, voorkomt dat je je hart op de dingen gaat zeggen.”

Niet zo lang terug las ze Psalm 92, over de goddelozen die worden uitgeroeid. En dat een onvernuftig man daar niets van snapt. „Ik zei: „Ik ben zo’n onvernuftig mens. U wordt toch veel meer geëerd als die mensen tot bekering komen?” Kort daarna hoorde ik een lezing van Diederik van Dijk waarin hij verwees naar een preek van Miskotte over deze tekst, na de val van het Duitse rijk. Zoals de brandweer een schuur helemaal kan laten afbranden, zo kunnen de goddelozen soms hun gang gaan. Dan laat God het kwaad dat ze bedenken uitwoeden en komt het nooit meer in die vorm terug. Zo wordt het ene na het andere kwaad uitgeroeid, tot satan geen poot meer heeft om op te staan. Alles wat hij kon bedenken tegen het rijk van God, is dan afgebrand.”

Prachtig werk

De gereformeerde gezindte is voor haar van betrekkelijke betekenis. „De goede dingen laat God echt wel voortbestaan. Daarnaast is er veel waar wij iets van maken, terwijl het niets inhoudt.” Een van de zwakste punten is voor de huismoeder uit Lisse de kerkelijke verdeeldheid. „Bewaar de eenheid van de Geest door de band van de vrede, zegt Paulus. Die glasheldere opdracht leggen we met allerlei vrome uitvluchten gewoon naast ons neer. In 2004 gaf God de afgescheiden kerken de gelegenheid om breuken te helen, maar ze trokken zich terug in hun eigen bastion. Nu zie je overal problemen ontstaan.

We moeten leren om twistpunten zoals veronderstelde wedergeboorte en erf van het verbond los te laten.

Die kunnen allemaal op de schop als we ons gewoon aan Gods Woord houden. Waar in de Bijbel lees je over veronderstelde wedergeboorte? Als de doorgang door de Rode Zee een beeld van de doop is, wat moet ik dan met een term als erf van het verbond? Tegen Luuk zei ik pas: „We staan in de woestijn van het leven, maar het mooie is dat we niet meer in Egypte wonen. Daar moet je zelf uitzoeken wie je goden zijn en die goden van alles geven om wat van ze gedaan te krijgen. Uiteindelijk kom je ermee om. Jij weet Wie jou gemaakt heeft en Hij heeft gezegd dat Hij jou in Zijn rijk wil hebben. Vraag Hem of Hij je geeft dat je op weg wíl naar dat rijk.”

Beeld: Tineke van der Eems