Hier worden onderscheidingen ”opgemaakt”

Langs de wanden hangen niet alleen onderscheidingen. Speciale (herdenkings)munten, emblemen, speldjes en insignes maken de showroom tot een kleurrijk geheel, een heuse lintjesregen. Voor de veteranen zijn er zogenaamde shadowboxen, waarin batons en onderscheidingen op een fluwelen ondergrond zijn uitgestald. Een van de vitrines toont beeldjes van mariniers met volle bepakking. Langs een wand hangen wapenschildjes. Ze waren vele jaren uit de mode, maar zijn bezig met een comeback. >„Een onderscheiding kun je niet zomaar aan je jasje hangen” Kantoor en werkplaats van Voortman Onderscheidingen bevinden zich op de eerste etage van een bedrijfspand op een Rijssens industrieterreinen. De huiselijke sfeer van voorheen is nog tastbaar. „Vroeger was dit een woning”, weet Henk Gerritsen Mulkes (67). Hij is mede-eigenaar van het bedrijf, waarvan het personeelsbestand in relatief korte tijd is uitgegroeid tot acht mensen. Medeoprichter en oud-militair Luuk Voortman (39) is een paar dagen afwezig. De voormalige majoor stelde Gerritsen Mulkes in 2017 voor om zich gezamenlijk te gaan richten op het opmaken van onderscheidingen. ## Waarom was dat nodig? „De waardering voor de decorandi kon zo veel malen beter. Voortman zag dat het slecht gesteld was in opmaakland. Met opmaak bedoelen we de manier waarop allerlei onderscheidingen zijn gerangschikt en op een correcte wijze zijn voorzien van linten. Er werd veel op zolderkamertjes gedaan. Ook Luuk Voortman zelf stuitte als militair op een lange levertijd en op teleurstellende kwaliteit, en merkte dat het gewoonweg ontbrak aan de service en waardering die bij een onderscheiding passen. Vroeger was er bij defensie een kleermaker die de opmaak in orde maakte. Nu worden de medailles zo meegegeven.” ## Wat is een goede opmaak? „In de juiste volgorde, met de in de protocollen omschreven maatvoering en de goede kleuren van de bijbehorende linten. Elke kleur heeft een betekenis. Alles is in handboeken precies omschreven, tot op de millimeter als het om lengte en breedtes gaat, net als de verschillen voor dagtenue en voor avondkleding. Als iemand een onderscheiding krijgt, is dat meestal met een recht lint. Dat kun je niet zomaar aan je jasje hangen. Er werd en wordt nog steeds veel verkeerd gedragen.” >„Prins Bernhard droeg op zijn uniform 36 batons in vijf rijen boven elkaar” ## Hoe moet het dan? „Door middel van een baton. Een baton is een langwerpig stukje materiaal dat met de stof van een onderscheiding of ridderorde overtrokken is en op een uniform wordt gedragen om het bezit van een onderscheiding aan te duiden. Dat is gaandeweg zo ontstaan en gewoonte geworden. Met batons kunnen veel onderscheidingen worden aangeduid. Mogelijk herinneren mensen zich nog prins Bernhard. Hij droeg op zijn uniform 36 batons in vijf rijen boven elkaar. Bekend zijn ook de Russische maarschalken die er vaak nog veel meer dragen. De emblemen op rij worden een spang genoemd.” ## Wie laat zijn onderscheidingen opmaken? „De grootste groep wordt gevormd door militairen. Mensen in actieve dienst, maar ook veteranen. In de juiste opmaak zie je op een volgens de protocollen gerangschikte wijze wat iemand heeft gedaan. Zijn cv dus.” Gerritsen Mulkes pakt een goedgevulde shadowbox. „Kijk maar. Je ziet hier in één oogopslag het defensieonderdeel, de diensttijdgratificaties en de onderscheidingen van de NAVO en de EU. Ook behaalde onderscheidingen van sportorganisaties en van de Vierdaagse, en buitenlandse onderscheidingen mogen gedragen worden en zijn terug te vinden bij de opmaak van de onderscheidingen. >„De linten zijn afkomstig van weverijen in Duitsland” Daarnaast zijn veel militairen bekend met brevetten, zoals parachutisten en duikers. Hier is bijvoorbeeld een koudweerschild te zien, een Noorse onderscheiding voor mariniers voor hun inzet tijdens de zogenoemde koudweertraining in Noorwegen. Hierop is een eland afgebeeld.” Glimlachend: „Door veel soldaten ook wel ”hijgend hert” genoemd. Verder hebben wij te maken met tal van organisaties en groeperingen, zoals de hofhouding, provincies, gemeenten, de landelijke overheid, maar ook met de brandweer, de politie en met sportorganisatie NOC*NSF. :::photo_gallery 1::: Alleen al voor de Nijmeegse Vierdaagse hebben we lades vol, want deze wandeltocht kent zijn eigen wisselende onderscheidingen. Als je meerdere keren meedoet, wordt het weer anders. Momenteel staan veel gemeentes stil bij tachtig jaar vrijheid en hiervoor bestellen zij veel penningen, voornamelijk voor hun veteranen.” ## Hoe komen jullie aan opdrachten? „We moeten het vooral hebben van mond-tot-mondreclame. Mensen komen steeds makkelijker bij ons terecht. Soms krijgen we de decoraties per aangetekende post, maar meestal halen we ze op, met een busje dat door het hele land rijdt. Het zijn persoonlijke zaken waaraan mensen veel waarde hechten en die onvervangbaar zijn. Ook vanuit België en Duitsland krijgen we opdrachten. Soms worden we gevraagd om decoraties te herstellen.” ## Herstellen? Zijn mensen dan niet zuinig op hun onderscheidingen? „Lang niet altijd. We hebben eens een klant gehad die zijn decoraties in de trein had laten liggen. Weer iemand anders was bij een brand alles kwijtgeraakt. Militairen kunnen hun onderscheiding opnieuw aanvragen. Ze moeten dat wel persoonlijk doen. Er gaan ook onderscheidingen verloren, bijvoorbeeld bij scheidingen, wanneer een ex-partner alles weggooit. Het is overigens de bedoeling dat koninklijke onderscheidingen na iemands dood worden ingeleverd, maar in veel gevallen gebeurt dat niet. We krijgen ook opdrachten om postuum onderscheidingen op te maken voor nabestaanden.” >„Mensen willen zich nu eenmaal graag onderscheiden” ## Hoe werkt het opmaken van de onderscheidingen? „Toen we begonnen, deden we al het werk aan huis. Ik ben geen militair en heb me moeten verdiepen in dit wereldje. Enkele jaren geleden zijn we dit pand gaan huren. Momenteel hebben we twee ateliers om de vraag aan te kunnen. Ik zorg voor de voorraden. Voor de linten, afkomstig van weverijen in Duitsland, de houten kistjes en andere materialen. Enkele gespecialiseerde krachten maken de batons en brengen de juiste volgorde aan. Iedere opdracht wordt, voordat hij de deur uitgaat, gecontroleerd door Voortman. We hebben sinds onze start 16.000 opdrachten verwerkt. Mensen willen zich nu eenmaal graag onderscheiden.” ## Komen de klanten ook hier? „Zeker, we hebben in de showroom alles wat met onderscheidingen te maken heeft. Ongeveer een op de tien klanten neemt hier een kijkje. Heel bijzonder was enige tijd geleden het bezoek van Hanke Bruins Slot, de voormalige minister van Buitenlandse Zaken. Ze is nu generaal-majoor in het leger.” ## Dat was een hoogtepunt. Zijn er ook andere gebeurtenissen die blijven haken? „We hebben hier een bijna veertigjarige ex-sergeant gehad die na een ernstige beschieting in Afghanistan de toestand van een hydraulisch rupsvoertuig checkte. Hij bevond zich onder het voertuig, toen men hem over het hoofd zag en het geheel liet zakken. Hij had alles gebroken wat er maar te breken viel. Hij had een posttraumatische stressstoornis, was niet meer tot werken in staat en durfde zelfs de supermarkt niet in. We hebben voor hem een shadowbox met zijn onderscheidingen gemaakt.” ## Welke opdracht hoopt u nog eens te krijgen? „Ik heb de stille hoop dat koningin Máxima ons eens benadert met de onderscheidingen van koning Willem Alexander.”

Hier worden onderscheidingen ”opgemaakt”

Ontvang onze nieuwsbrief

Meer over

Impressie van Terdege
op Instagram

Thema's

Meer Terdege

Over Terdege

Service & contact

Volg ons

Hier worden onderscheidingen ”opgemaakt”

Ontvang onze nieuwsbrief

Meer over

Impressie van Terdege op Instagram

Thema's

Meer Terdege

Over Terdege

Service & contact

Volg ons

Impressie van Terdege
op Instagram