“Bobbi wordt grote broer!” De titel springt eruit op het boek in mijn handen. Ik sta vertwijfeld in de supermarkt. Ik wil hem graag meenemen voor mijn collega. Maar is dit handig met alle rondlopende schoolpleinmoeders? Ik verstop hem wat onder het brood en vlucht naar de zelfscankassa. Daar ben ik één van de gelukkigen: scancontrole.
Onder mijn brood vandaan haalt de caissière het boekje tevoorschijn. Ze houdt het omhoog en kijkt mijn jongste zoontje verrukt aan. Wat ik vreesde, gebeurt onder mijn ogen. „Ach”, klinkt het luid, „word jij grote broooooer?” Met heel veel o’s. Vlak bij één van de schoolpleinmoeders. Het is soms best vervelend als je gelijk krijgt.
Ik schiet in de lach en zeg dat het voor mijn collega is. Zoonlief besluit verontwaardigd zijn duit in het zakje te doen: „Nee, die is van MIJ!!” „Nee, echt niet!”, lach ik nog harder. De moeder kijkt inmiddels geamuseerd toe. De caissière besluit het daarbij niet te laten. Ze kent ons gezin met drie energieke jongens wel. Met hetzelfde volume vervolgt ze: „Jij vindt zeker dat je al genoeg kinderen hebt?” Ik blijf maar wat lachen, een antwoord vermijdend.
Iemand bedoelt het vaak niet verkeerd. Nieuwsgierigheid grenst nauw aan betrokkenheid. Cliëntgesprekken gaan regelmatig over pijnlijke gesprekken. Maar óók over het verdriet als vragen uit betrokkenheid juist gemist worden. En liever bevragen dan het invullen, toch? Maar soms heb je van die vragen die je kunnen verbazen. Waarop je het antwoord liever voor jezelf houdt. Herkenbaar?
Lachen tot de ander wegloopt is nou niet één van mijn beste adviezen. Maar soms word je overrompeld en bevries je. De truc zit hem in het benoemen. Benoem het als je even niet weet wat je moet zeggen, dat je liever geen antwoord geeft, of dat je de vraag niet prettig vindt. Makkelijker gezegd dan gedaan, maar beter dan over je grenzen gaan.
Lachen helpt wel bij spanning. Ik doe er ook vaak een poging toe in de gesprekskamer. Het werkt verbindend. Maar gelach vanuit spanning hoor je ook. Als ik degene ben die voorzichtig de vragen stelt die cliënten liever vermijden. Dan ontbreekt er een winkeltas als verstopplek. Doorvragen is soms toch echt nodig. Als bij een scancontrole wordt er gekeken of er niet iets belangrijks verborgen ligt. Zie het maar als gepaste nieuwsgierigheid.
Bernadette van Dam werkt als psycholoog bij stichting De Vluchtheuvel.
beeld: Renate Bleijenberg-van Leeuwen
%20Bossenbroek-%20panfluit-%20RenateB%20(2)%20site.jpg?width=575&height=322&crop=0%2C0%2C2400%2C1740&format=jpeg&dpr=1.0&signature=4168bb1e4193e761c70f46f1ccdce5f6e91cd1bb)
