Gerlinde Neele: ambassadeur van de blokfluit

Toen ze in groep 6 van de basisschool zat, wilde Gerlinde op blokfluitles. De meester gaf die op school aan een groepje leerlingen. Toestemming van haar ouders kreeg ze in eerste instantie niet. „Mijn moeder had zo haar twijfels of het wat voor me zou zijn. En toen…” Ze aarzelt even. „Het is niet zo netjes, maar ik ben er zonder dat mijn vader en moeder het wisten naartoe gegaan. We hadden thuis nog ergens een oude blokfluit liggen. Die heb ik in een plastic zak gedaan en op school ben ik stiekem in het rijtje gaan staan. Binnen anderhalf jaar had ik alle lesboekjes uit.” Toen hield het op. „In Benthuizen, waar ik opgroeide, was er niemand die me meer kon leren. Je kwam in die tijd niet zo snel van het dorp af, en naar de muziekschool ging je niet zomaar, dat vond men niet passen niet bij leer en leven. Die blokfluit raakte ik niet meer aan.” Pas toen Gerlinde verkering had met Peter, nu haar man, kwam de fluit weer in beeld. „Ik denk dat ik een keer tegen hem gezegd heb dat ik het zo’n mooi instrument vind. Toen kreeg ik van hem de allermooiste blokfluit van Moeck cadeau. Een altblokfluit, ik weet het nog goed. Antiek gebeitst. Hij zei: „Die is voor jou, ga maar studeren.” Peter kocht ook cd’s, van de bekende blokfluitist Frans Brüggen. ,,Wat ik toen hoorde, vond ik zo geweldig. Er ging een wereld voor me open. Peter en ik kochten bladmuziek met sonates, en toen ben ik gaan studeren.” :::photo_gallery 1::: Nu de blokfluit haar opnieuw te pakken had, vond ze dat ze ook op les moest. „Dat heb ik gedaan, en dan ontwikkel je je best snel. Op een gegeven moment wilde ik meer samenspelen; toen heb ik wat blokfluitisten bij elkaar gezocht. We speelden op sopraan, alt, tenor en bas. Als groep traden we op en gaven we concerten. Ik ging steeds verder vooruit.” ## Conservatorium Na verloop van tijd was Gerlinde benieuwd waar ze stond qua niveau. Daarom deed ze mee aan een concours op het ORDA-festival in Amsterdam, een evenement voor blokfluitliefhebbers van over de hele wereld. „Ik wilde graag feedback krijgen. Blokfluitiste Marion Verbruggen raadde me aan om meer met tongslag te doen. Dat betekent dat je op verschillende manieren met de tong kunt articuleren tijdens het fluiten.” Gerlinde nam het advies ter harte, maar vond ook dat ze dan het beste naar het conservatorium kon gaan.Helemaal voor de hand lag dat niet. Ze was inmiddels getrouwd en moeder van twee tienerdochters, Annelore en Emme-Lotte. Bovendien was ze bang „niet goed genoeg” te zijn om toegelaten te worden. Ze bedacht iets anders: ze zou vragen of ze privéles kon krijgen van Heiko ter Schegget, blokfluitdocent aan het conservatorium in Utrecht. „Samen met m’n dochter reisde ik naar hem toe – ik durfde niet alleen te gaan. Eenmaal in Utrecht, zei ik tegen Heiko: „Ik weet niet waar ik het lef vandaan haal dat ik dit doe.” We hebben samen gespeeld, en toen we klaar waren durfde ik z’n reactie bijna niet af te wachten. „Ik denk dat jij een probleem hebt”, zei hij. „Eerlijk gezegd ben ik bang dat je niet genoeg hebt aan alleen wat lessen van mij.”” Gerlinde zoekt naar woorden, bang om opschepperig over te komen, of zichzelf te veel in het middelpunt te plaatsen. „In ieder geval speelde ik op een redelijk niveau”, zegt ze dan. „Thuis heb ik het erover gehad met Peter en de kinderen. Die zeiden: „Waarom zou je het niet doen? Wij willen je steunen.”” Zo begon Gerlinde in 2015 aan een conservatoriumopleiding. Als oudere student viel ze overigens niet op. „Ik zie er een stuk jonger uit dan ik ben. Op het conservatorium dachten ze dat ik een jaar of 24 was. Dat heb ik maar zo gelaten.” ## Platenspeler Inmiddels is de conservatoriumopleiding doorlopen en zijn dochters Annelore en Emme-Lotte volwassen. Peter en Gerlinde richtten in de achterliggende jaren samen een muziekbedrijf op, Allargando. Daarin is het hele gezin actief. Gerlinde geeft les en verkoopt blokfluiten. Annelore, afgestudeerd als docent muziek, geeft zang- en vioollessen en Emme-Lotte verzorgt blokfluit- en cellolessen. Peter bouwt en repareert in een atelier aan huis violen, die bij Allargando te huur of te koop zijn. De winkel annex muziekschool is te vinden op een industrieterrein in Waddinxveen. Ondanks dat het een strak bedrijfspand is, heeft Gerlinde het een huiselijke sfeer weten te geven. De ruimte waar ouders kunnen wachten, is met het donkerhouten buffet, de chesterfieldbank en de klassieke caféstoelen een soort kruising tussen een woonkamer en een gezellige bistro. Een schaal gedecoreerd met muzieknootjes is gevuld met kruidnootjes. Op een krukje wacht een stapel magazines op lezers. Blokfluitist, heet het blad. Hier zitten mensen graag, vertelt Gerlinde. Soms komt iemand zelfs op een tijdstip waarop z’n kind geen les heeft. Gewoon om even te ontspannen of de nieuwste uitgave van Blokfluitist lezen.Robuuste wandplanken dragen boeken, lp’s en accessoires. Allemaal met een muzikaal verhaal. De platenspeler in een blikken koffer komt uit Peters ouderlijk huis. De kleine viool aan de muur was het eerste muziekinstrument van Emme-Lotte. „Ze kreeg hem toen ze drie jaar was. Het is een goedkoop instrumentje, maar dat hoorde ze meteen. „Ik wil een echte”, zei ze.” Met een glimlach laat Gerlinde de haren van de strijkstok zien – daar had de peuter vervolgens de schaar in gezet. ## Liefde en passie Opvallend zijn ook de kopietjes van bladmuziek aan de muur. Ze zijn gekreukeld, soms gescheurd. In allerlei kleuren zijn er aantekeningen op geschreven. „Dingen die moeilijk zijn goed leren :-)” kalkte iemand in dikke, paarse letters boven ”Vivace” van Telemann. Bij een stuk van Vivaldi zette een ander in verliefde, rode letters: „I love blokfluit”. En, in het zwart: „Je kunt het!” „Ik noem dit een soort levenswerken van leerlingen”, zegt Gerlinde. „Het zijn muziekstukken die ze, na heel lang oefenen, hebben uitgevoerd. Over een moeilijk concerto doen ze soms jaren. Wat ik zo leuk vind, is dat je hieraan ziet dat elke leerling anders is. „De een praat zichzelf moed in door bovenaan te zetten: „Je kunt het!” Een ander maakt op een heel andere manier aantekeningen. Ik geef veel les, met een heleboel liefde en passie. Het contact met leerlingen is voor mij uitgebreider dan alleen het lesgeven. Ik bied hun ook een luisterend oor. Soms hebben ze het nodig dat je eerst een halfuurtje praat, met een kopje thee erbij. Het andere halfuur gaan we dan fluiten. Leerlingen mogen ook buiten lestijd contact met me zoeken. Ik zeg altijd: „Je mag me appen waarmee je bezig bent, je mag vragen stellen. Soms stuur ik zelf een berichtje. Dan deel ik een muziekstuk, of ik neem de muziek op waarmee ze bezig zijn, zodat ze die kunnen beluisteren. Of ik feliciteer hen met hun verjaardag. Zoiets vraagt wat van je. Tegelijk is een appje zo gepleegd. Ik doe dit allemaal uit liefde voor het vak.” ## Verbreden ,,Allargando is een Italiaanse muziekterm die ”verbreden” betekent, ”verbredend gaan spelen”. Dat is precies wat er hier gebeurd is. Toen ik begon met lesgeven, had ik een paar leerlingen. Ik gaf les vanuit huis – we hebben boven een muziekkamer. Na verloop van tijd had ik, naast mijn conservatoriumstudie, 53 leerlingen. Ik ging naar school, moest studeren, ben moeder en huisvrouw… Het werd te veel. Toen hebben Emme-Lotte en een oud-leerling van mij, die ook is gaan lesgeven, een aantal leerlingen van me overgenomen.” De leslocatie veranderde ook. „Het verbreden is nog steeds gaande. Op dit moment ben ik een blokfluitacademie aan het oprichten, voor vergevorderde leerlingen. Ik wil hun meer verdieping aanbieden. Ze zullen ook masterclasses krijgen van conservatoriumdocenten.” ## Verlegen De blokfluit is voor Gerlinde het mooiste instrument dat er bestaat. „Hij heeft een warme, pure klank. Als ik een blokfluit hoor, veer ik op – zo vreselijk mooi! Dan heb ik het natuurlijk niet over het schoolblokfluitje, dat zo vaak wordt onderuitgehaald. Op basisscholen wordt er vaak blokfluitles gegeven in groepen. Dat vind ik verschrikkelijk fout. Elke leerling is anders en vraagt om een andere aanpak. De een is verlegen, een ander fluit heel hard, maar dat hoor je niet in een groep. Als iedereen tegelijk les heeft, ben je niet met klank bezig. Ik hoor vaak mensen zeggen: „Ik wil mijn dochter eerst op blokfluitles doen, zodat ze daarna viool kan gaan spelen”, of iets dergelijks. „Waarom?” vraag ik dan. „Waarom kies je niet meteen voor dat instrument?” Ik vind het zo jammer dat de blokfluit hiervoor misbruikt wordt.”„Ik geef wel les op basisscholen, maar dan een op een. Tijdens kerst- of paasvieringen treden de leerlingen op met de blokfluit, vier-, vijf- of zesstemmig. Getalenteerde kinderen van een jaar of negen jaar laat ik op een geleende subbas-blokfluit spelen, dat is zo’n hele grote fluit. Ik geef ze gewoon zo’n instrument in handen en kijk wat ze kunnen. De blokfluit komt in de buurt van de menselijke stem. Als je zingt, staat er geen instrument tussen jou en het publiek in. Dus dan ben je helemaal kwetsbaar. De blokfluit komt daar dichtbij. Zelf ben ik behoorlijk introvert. Ik vind het al heel wat om voor publiek te spelen en zo mijn kwetsbaarheid te laten zien. Ik ben ook best verlegen van karakter. Tegelijk: als ik de blokfluit in handen heb, ben ik even niet meer Gerlinde, maar een vertolker van de componist. Dan kan ik mezelf even vergeten. Zodra het concert is afgelopen en de mensen naar me toe komen, komt het verlegen meisje in mij weer naar boven.” ## Bijzonder moment Gerlinde laat een rij blokfluiten zien: van grote subbas tot kleine sopranino en alles daartussenin. Tenoren, alten en sopranen, van verschillende houtsoorten. Sommige zijn geschikt om barokmuziek te spelen, andere zijn speciaal gemaakt voor muziek uit de renaissance.Een grote poster ernaast toont de kostbare blokfluiten van Frans Brüggen (1934-2014), door wiens spel Gerlinde aan het instrument verknocht raakte. Brüggen wist het instrument in Nederland weer op de kaart zetten, nadat het eeuwenlang onzichtbaar was geweest. Hij liet zien dat de blokfluit een serieus instrument is, en geen beginners-ding voor kinderen. De plaat heeft een bijzondere betekenis voor Gerlinde. Ze heeft zelf op Brüggens fluiten gespeeld. „Dat was toen ik samen met een paar medestudenten zijn weduwe bezocht. Eigenlijk mocht niemand zijn blokfluiten bespelen, maar z’n weduwe stelde toch voor dat wij dat zouden doen. Dat was een heel bijzonder moment.” ## Samenbindend Behalve dat Gerlinde lesgeeft en blokfluiten verkoopt, coacht ze ook diverse blokfluitensembles, op verschillende niveaus. „Het Amorosa Consort is semiprofessioneel en treedt op tijdens het Terdege Kerstconcert in de Goudse Sint-Jan. „Ik heb ook een ensemble voor jong talent onder m’n hoede, met tieners van twaalf, dertien jaar. Dit zijn jongeren die naar de vooropleiding van het conservatorium zouden kunnen. Toch willen ze vaak bij Allargando blijven.” Verder leid ik het blokfluitensemble dat uitgaat van de gereformeerde gemeente in Gouda. Bij dit ensemble staat het samenbindende karakter voorop. De leden variëren in leeftijd van negen tot in de vijftig jaar, dat is zo mooi.Voor een optreden in Rotterdam ben ik op dit moment, met twee ensembles die ik coach, met een stuk van Mendelssohn bezig: het oratorium ”Christus”. We voeren dat uit in samenwerking met gemengd koor Laus Deo. Als je hoort wat er gezongen wordt: steden zullen vallen, vorsten zullen tenietgedaan worden… Daarbij klinken wrange noten, een geluid als oorlog. Daarna gaat de muziek over in ppp, dus heel zacht. En dan hoor je ineens, vanuit het niets: „Er is een ster uit Jacob opgegaan.” Nu ze erover praat, raakt Gerlinde opnieuw geroerd door de muziek. Emoties winnen het van woorden. Tijd voor een pauze. „Wil je nog thee?” Advent„Weet je, met Kerst is het altijd zo gigantisch druk. Je bent alleen maar bezig. Hoe kom ik door deze periode heen? denk je dan. En natuurlijk is dat eigenlijk niet de bedoeling van Advent. Als de kerstdagen aanbreken, heb ik zoiets van: eindelijk, nu kan het ook Kerst voor mij worden. Het is zo mooi om, juist in die drukke tijd, bezig te zijn met dat stuk. Tekst en muziek zijn gewoon één grote preek. Als je ziet wat er allemaal aan de hand is in de wereld, hoe zondig je zelf bent… En dat dan toch die Ster in Jacob weer opkomt. Dat is zo wonderlijk. In de muziek hoor je eerst wrange akkoorden. Ze sterven weg, en dan is daar toch die Ster. Dat is onverdiend.”

Gerlinde Neele: ambassadeur van de blokfluit

Ontvang onze nieuwsbrief

Meer over

Impressie van Terdege
op Instagram

Thema's

Meer Terdege

Over Terdege

Service & contact

Volg ons

Gerlinde Neele: ambassadeur van de blokfluit

Ontvang onze nieuwsbrief

Meer over

Impressie van Terdege op Instagram

Thema's

Meer Terdege

Over Terdege

Service & contact

Volg ons

Impressie van Terdege
op Instagram