Ds. W.P. Emaus: Voorbereiden op het sterven is Bijbels

Voor veel mensen staat de dood op afstand. Steeds meer mensen worden tachtig jaar of ouder. Toch klinkt het vaak in de kerk: „Het leven is een damp, de dood wenkt ieder uur”. Want ook al stijgt de levensverwachting in Nederland, de dood komt ooit. Daarom is een goede voorbereiding op sterven noodzakelijk, zegt ds. W.P. Emaus, hervormd predikant in Oud-Beijerland. „Bereid de zaken tijdig voor.”

De dag voor het gesprek met Terdege heeft de predikant een gemeentelid moeten begraven en de volgende begrafenis wacht enkele dagen na het interview. Maar niet alleen in zijn werk heeft ds. Emaus te maken met overlijden. „In januari 2016 is mijn vrouw plotseling overleden. Zij was wel ziek, maar niet heel ernstig. Toch overleed zij heel onverwacht.”

Rouwdienst

„Een ernstige kant van het leven”, noemt de predikant het sterven. „Er komt een keer een eind aan het leven. Dat benoem ik ook in de rouwdienst. Aan de andere kant is zo’n dienst ook een mogelijkheid om veel mensen te bereiken met het Evangelie. Op een eenvoudige manier, met voorbeelden uit het dagelijks leven over de levenstrein die voortrijdt, maar ook een keer bij het eindstation aankomt. Dat moet niet met een opgeheven vingertje, maar tegelijkertijd wil ik wel aan de Bijbelse boodschap rechtdoen.”

In de fase voor het sterven is een predikant vaak betrokken bij mensen die ongeneeslijk ziek zijn. Naast het pastorale gesprek probeert de predikant „ook wat af te tasten of de zaken praktisch zijn geregeld. Mensen beseffen dan wel dat het naar het einde gaat. Dan vraag ik of zij hebben nagedacht over de invulling van de rouwdienst. Dat zijn dingen die tijdig moeten worden voorbereid.

Als mensen een gezin mogen hebben en dat gezin zich in de Bijbelse traditie begeeft, dan is dat vaak vrij voorspelbaar. Maar het kan ook dat er kinderen zijn die anders kerkelijk of niet meer kerkelijk zijn. Dan wijs ik er wel op: Maak goede afspraken, leg die vast of schrijf het in zo’n boekje van de uitvaartonderneming, anders kunnen er straks problemen ontstaan. Bereid de zaken tijdig voor.”

Dood dichtbij

Ook als iemand niet ziek is, is die geestelijke en praktische voorbereiding nodig. Ds. Emaus: „Laat dat niet afhangen van een ziekte, want niet iedereen krijgt een ziekbed. Stel zo’n gesprek niet uit, ook al is het een moeilijk onderwerp. Misschien heb ik het mis, maar volgens mij gaat het in onze gezindte tijdens verjaardagen zelden over de vraag: „Heb jij de laatste dingen al geregeld?” Als iemand een nieuw jaar ingaat, is het ook realistisch na te denken over het feit dat wij het leven een keer uitgaan.

Het gaat helaas ook in onze kringen vaak over een nieuwe auto of een vakantie, maar zelden over het ”memento mori”; ”gedenk te sterven”. Ik kom wel tegen dat een echtgenoot is overleden en de man en vrouw het samen niet over het sterven hebben gehad. Dan zei de stervende tegen z’n echtgenote: ,Jij weet wel hoe ik het wil hebben”.

Het is een confronterend onderwerp, erkent de Oud-Beijerlandse voorganger. „Dat is een reden waarom mensen het er niet gemakkelijk over hebben. Misschien speelt ook mee dat mensen gemiddeld ouder worden. Ze denken: Ik ben nog maar 65. Dan is het alsof zij nog jaren hebben te gaan.

Lees het hele interview met ds. Emaus in Terdege (nr. 27, 24 september 2024). Een los nummer van Terdege is te bestellen in onze shop.

beeld: Renate Bleijenberg-van Leeuwen