De dag beginnen bij Calvijn

Toen broer Pieter bij hen kwam, dachten Boudewijn en Wilma Zwart dat hij nog een paar maanden zou leven. Het werden vijf jaren, mede dankzij hun goede zorgen. In 2019 kwam er een einde aan zijn leven. „We kunnen geen aap zien, of we denken aan hem.”

Aan het boerderijtje van Boudewijn Zwart (61) veranderde weinig, maar de stacaravan waarin dochter Lydia met haar gezin woonde, is verdwenen. In plaats daarvan verrees een zwarthouten chaletje, het huidige onderkomen van het echtpaar Zwart. De woeste tuin, met her en der speeltoestellen, wacht op de lente. In de gigantische volière zit een eenzame kanarie zwijgend op een tak. Onder het afdak ernaast liggen allerlei prullaria. „Hier zitten we soms zomaar een poosje rommelig te wezen”, lacht de musicus uit Nijkerkerveen.

In 2016 bezocht Terdege hem voor een interview over zijn arbeid als beiaardier. Nog steeds reist hij van maandag tot en met zaterdag door het hele land. Zijn verstandelijk gehandicapte en stokdove broer Pieter is intussen overleden. „Na je vorige bezoek hebben we deze mantelzorgwoning laten maken. In het boerderijtje sliep Pieter in mijn muziekkamer, maar daar was het erg donker. Hier stond al een schuur, die hebben we laten uitbouwen. Lydia is met haar gezin in het boerderijtje getrokken.”

Het vertrek waar nu de kamerbeiaard en het pijporgeltje staan, was de kamer van Pieter, met uitzicht op de woonkamer. „Heel handig”, zegt Wilma. „In deze kasten lagen alle spullen die we voor zijn verzorging nodig hadden. Overdag zat hij in zijn rolstoel bij ons in de kamer.” „Onze slaapkamer lag dicht bij de zijne”, vult Boudewijn aan. „Dat was ideaal. Als hij ’s nachts riep, was ik meteen wakker.”

Afscheid

In 2019 kwam een einde aan het leven van hun jongste broer en zwager. „Het jaar daarvoor kreeg hij doorligwonden. Het ziekenhuis zag weinig in een opname, omdat in zijn medisch dossier stond dat hij stervende was. Dat was verouderde informatie. Het verzorgingshuis waar hij destijds lag, bood hem niet de zorg die hij nodig had. Toen we hem in 2014 hiernaartoe haalden, was hij bijna dood. We gingen ervan uit dat we hem nog een maand of drie zouden verzorgen, maar dat is vijf jaar geworden. Elke week zagen we hem opknappen. Tegen de mensen in het ziekenhuis heb ik gezegd: „Hij is al vier jaar stervende, zoals jullie en ik ook stervende zijn.” Dat moest ik even toelichten.”

In de laatste fase van zijn leven lag Pieter afwisselend in het ziekenhuis en thuis, bij Boudewijn en Wilma. Ondanks alle zorgen genazen de wonden niet. „Uiteindelijk is hij hier overleden. Dat was ingrijpend, maar ook mooi. Tot het eind toe was hij redelijk helder. We hebben allemaal afscheid van hem kunnen nemen; ook onze kinderen en kleinkinderen en mijn broers en zus.”

Lees het hele artikel in Terdege (nr. 12, 27 februari 2024).

Download hier de koraalbewerking 'Psalm 23' van Boudewijn Zwart.

beeld: Renate Bleijenberg-van Leeuwen